Учун масъуллар- лаборантлар Қорабаева Д., Эргашева Ю

Қўшимча маълумотлар

Фазовий голограммалар амплитудавий голограммага нисбатан ёруғликка ўта сезгир ва шу сабабли ўз рангини тезроқ йўқотиши мумкин. Уларнинг турғунлигини ошириш учун 1 литр сувдаги Калий йод (КI) нинг 2,5 грамли эритмасига пленкани қўйиб олиш орқали эришиш мумкин. Бу ҳолда голограмма унча сезилмайдиган сариқ фонга эга бўлади.

9-Иш. Френельнинг қайтиш қонуни.


Ишнинг мақсади

Қутбланган ёруғликнинг сиртдан қайтиш коэффитциенти учун Френел тенгламасини миқдорий текшириш.

Қисқача назария

Агар икки шаффоф диэликтрик муҳит чегарасига табий ёруғлик бирор бурчак остида тушса, у ҳолда қайтган нур қисман қутбланган бўлади. Ёруғлик электромагнит тўлқин бўлиб, бу тўлқин учун электр майон кучланганлиги ва магнит майдон индукцияси учун Максвелл тенгламаларини қўллаш мумкин эканлигидан Френел формуласи ёки тенгламасини келтириб чиқариш мумкин.

Қайтган тўлқин электр майдони кучланганлиги вектори амплитудаси ни тушаётган тўлқин электр майдон кучланганлиги вектори амплитудасидан ҳисобланиши мумкин бўлса у ҳолда қуйидаги икки ҳолатни ажратишимиз мумкин (1-расм).

1-расм
1-расмда қутбланиш йўналиши ва майдон интенсивлиги катталикларини тушунтириш.
Нуқталар қутбланиш вектори чизма текислигига перпендикуляр ва тушиш текислиги билан устма-уст тушишини кўрсатади;
– текисликка параллел қутбланган тўлқин электр майдон кучланганлиги;
-текисликка

перпендикуляр қутбланган тўлқин электр майдон кучланганлиги;
- қайтаётган тўлқин электр майдон кучланганлиги вектори;
α-тушиш бурчаги; - синиш бурчаги. Ёруғлик тўлқини тушиш текислигида қутбланган ( мос равишда).
а) Ёруғлик тўлқини тушиш текислигига перпендикуляр равишда қутбланган ( ва )
б) Ёруғлик тўлқини тушиш текислигига параллел равишда қутбланган ( ва )
Электр майдон кучланганликлари амплитудалари орасидаги боғланиш қуйидаги тенгламалар ёрдамида аниқланади:
ёки = (1)
ёки = (2)

1. 
   ва (2) нисбатларни (коэффициентларни), баъзида уларнинг квадратларини қайтиш коэффициенти деб аташади. Ёруғлик тўлқини амплитудасини тўғридан тўғри аниқлаш усули йўқ. Лекин унинг интенсивлигини, яъни бирлик вақт ичида бирлик юзага тушаётган ёруғлик энергиясини аниқлаш орқали амплитуда қийматини ўлчаш мумкин, чунки интенсивлик амплитуда квадратига пропорционал.
   

Тажрибада биз қуёш фотоэлементининг унга тушаётган ёруғлик интинсивлигига боғлиқ бўлган қисқа туташув токини ўлчашимиз мумкин. Бунинг учун биз фотоэлементни кичик қаршилик билан туташтирамиз ва ундаги U потенциал тушувини ўлчаймиз. Агар тушаётган ёруғлик интинсивлиги учун потенциал тушуви U₀ бўлса, у ҳолда биз қайтган нур учун потенциал тушувининг бурчакка боғлиқ равишда U (λ) ўлчаб, қайтариш коэфицентини аниқлашимиз мумкин:

(3)