Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
511 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
аффрикатларнинг ўқилишига ҳам риоя қилишни унутмаслик лозим. 
Дифтонглар ва аффрикатлар ўзбек тилида учрамаганлиги сабабли талабалар 
уларни талаффуз қилишда қийинчиликка учрайдилар. Дифтонглар икки унли 
ҳарф бирикиб битта товушни ҳосил килади. Масалан: 
zwei, drei, heute, Leute
. 
Aффрикатлар икки ва ундан ортик ҳарфлар бирикиб битта товушни ҳосил 
қилади. Масалан: 
Deutsch, Schuler,Bucher. 
Масалан: Немис тилидаги 
Beet[be:t] e: товуши чўзик талаффуз қилинса сўз тўғри маьнога эга булади. 
Агарда сўздаги е товушини қискача талаффуз қилинса сўз маьноси ўзгариб, 
ўзбек тилига таржима қилинганда эгат сўзининг ўрнида каравот сўзи келиб 
чиқади, натижада мулоқат пайтида гапнинг таржимаси бутунлай нотўғри 
бўлиб, маъно ўзгариб гап тушунарсиз холатга келади. Агар сиз мехмонхонага 
келиб ўзингизга хона олмокчи бўлсангизда, унда ,, Gib mir Bett’’ дейиш 
ўрнига ,,Beet’’ сўзини чўзиб, ,,Beet’’ деб талаффуз қилсангиз мехмонхона 
ходими сўзингизга тушунмай ҳайратга тушади.
Талаффузни ўрганиш даврида ўқитувчининг талаффузи равон, аниқ 
тушунарли тарзда бўлиши шарт, чунки кўп ҳолларда ўқитувчининг намунавий 
талаффузи ўқувчилар нутқида тўғри талаффузнинг шаклланишига маьлум 
даражада таьсир кўрсатади, лекин тўғри талаффузда фақат ўқитувчининг 
талаффуз намунасига тақлид килишнинг ўзи етарли эмас. Бунинг учун 
уқитувчи тўғри талаффузига ўргатишни чет тили ўқитишнинг биринчи 
куниданоқ бошлаши максадга мувофикдир. Ўқитувчи талабалар талаффузи 
устида доимий иш олиб борган тақдирдагина талабаларда тўғри талаффуз 
малакаси ҳосил бўлади. Ўқитувчи талабаларни мактабда, лицей ёки 
коллежларда ўрганган билимини ҳисобга олган ҳолда хар бир талабанинг 
талаффузига алоҳида эьтибор бериши керак . Талабалар талаффузи уларнинг 
оғзаки нутқини ўсишида муҳим рол ўйнайди. Шунинг учун талаба
талаффузида учрайдиган хатоларни ўз вактида тузатиш зарур.

---