Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
220 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
manbalar bilan ishlarini olib borish, badiiy asarlar va adabiyotlarda ishlash 
malakalarini egallaydilar. To‘garakda ma’ruza qilishga, axborot berishga, 
ko‘rgazmali qurollar tayyorlash va eskilarini ta’mirlashga, ta’limning texnika 
vositalari bilan ishlashga o‘rganadilar. Lingvistik-tilshunoslik to‘garaklarining 
faoliyati ko‘proq yuqori sinf o‘quvchilarining kichik yoshdagi o‘quvchilar va aholi 
orasida olib boradigan targ‘ibot ishlari bilan bog‘langan bo‘ladi. To‘garakda badiiy-
adabiy mavzularni o‘rganish o‘quvchi yoshlarni tarbiyalashda muhim ahamiyat kasb 
etadi. Agarda 5-7-sinf o‘quvchilari uchun kishilarning asardagi qahramonligi, 
jonbozligi qiziqarli va tushunarli bo‘lsa, yuqori sinflardagi o‘quvchilarni shoir, adib, 
yozuvchi va davlat arboblarining ichki dunyosi, yirik olim bo‘lgunga qadar bosib 
o‘tgan yo‘li qiziqtiradi. Shu sababdan 8-9-sinflarda va o‘rta maxsus ta’lim tizimida 
to‘garaklar tematikasining asosiy mazmunini ko‘pincha biografik xarakterdagi 
mavzular tashkil etadi. To‘garakda badiiy ifodaviylikni o‘rganish alohida ahamiyat 
kasb etadi. Masalan, 5-6-sinf o‘quvchilari to‘garagida hadislar, hikoyat, rivoyat, 
masal va matallarni o‘rganish mumkin. 7-11-sinflardagi o‘quvchilarning 
to‘garaklarida shoir va adiblarning ijod yo’nalishlarining nazariy masalalari 
o‘rganiladi. Shunday qilib, sinfdan tashqari ishlarning muhim formasi bo‘lgan ona 
tili va adabiyot to‘garagi ham o‘quvchilarning ona tili va adabiyotni o‘rganishga 
qiziqishini oshiradi, olgan bilimlarini chuqurlashtirish va kengaytirishga hamda 
mustaqil ijodiy ishlay bilish sohasida malakalarini hosil qilishlariga yordam beradi. 
Ona tili va adabiyot fani bo‘yicha sinfdan tashqari ishlarni quyidagicha tashkil etish 
mumkin: 1.Adabiyot yoki tilshunoslik to‘garagini tashkil etish; 2. Badiiiy 
mavzularda kechalar tashkil etish; 3. Jamoa bo‘lib adabiy mavzulardagi teatr va 
kinoga borish; 4. Adabiiy-badiiy kechalarga ekskursiyalar uyushtirish; 5. Ijodkorlik 
faoiyatlariga yo’naltirish; 6. Shoir-adiblarning yubiley marosimlariga borish; 
7.Tilshunoslik va adabiyot mavzulariga oid ko‘rgazmalar tashkil etish; 9.Adabiiy-
badiiy mavzularda ilmiy seminarlar, suhbatlar va konferensiyalar tashkil etish, 
munozara va muhokamalar uyushtirish; 10.Nasriy va nazmiy asararning 

---