Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
542 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
har qanday o‘zgarishlar turli xavf-xatar va tahdidlarning namoyon bo‘lishi bilan birga 
kechadi. Shuning uchun ham mamlakat iqtisodiy xavfsizligini ta’minlash, unga 
bo‘ladigan turli tahdidlarning oldini olish masalasi yuzaga keladi. 
Iqtisodiy xavfsizlik har qanday mamlakat hukumati iqtisodiy siyosatida 
markaziy o‘rinni egallaydi. Zero, iqtisodiy xavfsizlikning ta’minlanmasligi birinchi 
navbatda hukumatning o‘zi uchun xavf hisoblanadi. Iqtisodiy xavfsizlikni tadqiq 
etish, eng avvalo, ― xavfsizlik atamasining o‘zini tushunishni taqozo etadi.
Xavfsizlik atamasi ilmiy nuqtai nazardan aholining hayot faoliyati va rivojlanishi 
uchun resurslarga, texnologiyalarga, axborot va ma’naviy ideallarga bo‘lgan tabiiy-
fiziologik, ijtimoiy-iqtisodiy, ma’naviy ehtiyojlarning himoyalanganligi sifatida 
tavsiflanishi lozim. Shu nuqtai nazardan maqsadga muvofiq bo‘lmagan tashqi 
ta’sirlardan va radikal ichki o‘zgarishlardan himoyalanish, ya’ni xavfsizlikka bo’lgan 
ehtiyoj bazaviy va asosiy ehtiyojlardan hisoblanadi. Bu himoyalanish alohida olingan 
shaxs uchun ham, davlat va mamlakat uchun ham birdek muhim. Shundan kelib 
chiqqan holda xavfsizlikka sub’ektga tegishli bo‘lgan o‘zgarishlar va tashqi ta’sir 
natijasida ushbu sub’ekt sifatining o‘zgarishi minimal bo‘lgan holat sifatida qaraladi. 
Iqtisodiy xavfsizlik - mamlakat uchun kerakli resurslarni samarali ta’minlash, 
ichki boyliklardan foydalanishni davlat tomonidan nazorat qilish va iqtisodiy 
qadriyatlarni himoya qilishni kafolatlaydigan, iqtisodiyotning holatini o‘rganadigan 
akademik bilimlar sohasidir.
Iqtisodiy xavfsizlik - bu iqtisodiy va huquqiy jihatlari bir 
birlashmasidan o‘z ichiga oladi. Ushbu sohada ishlayotgan, ekspertlar qonun va 
suiiste’mol qoidabuzarliklarni aniqlash maqsadida korxona yoki tashkilot iqtisodiy va 
moliyaviy faoliyatini tahlil qiladi.
«Iqtisodiy xavfsizlik» tushunchasining mazmuni iqtisodga oid ilmiy 
adabiyotlarda turlicha talqin qilinadi. Bir guruh olimlar mazkur iqtisodiy tushuncha 
mazmunini mamlakatning yetarli mudofaa salohiyatini. davlat siyosatining ijtimoiy 

---