Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
293 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
Smart-таълим (smart-education, ақлли-таълим) деб номланган таълим пайдо 
бўлди. Тадқиқот ишида кузатиш, таққослаш ва умумлаштириш методларидан 
фойдаланилди. 
Ҳозирги вақтда нутқимизда “Ақлли университет”, “Ақлли уй”, “Ақлли 
шаҳар”, “Ақлли қишлоқ”, “Ақлли ташхис”, “Ақлли таълим”, “Ақлли 
технология”, “Ақлли иқтисод”, “Ақлли тибиёт”, “Ақлли автомобиллар”, 
“Ақлли телевизорлар”, “Ақлли ҳаёт”, “Ақлли дунё” каби кўпгина янги сўзлар 
учрамоқда. АҚШда яқин ўн йилликда Smart - таълим доирасида таълимда катта 
инқилоб қилиш мўлжалланмоқда, Европада Smart - таълим тамойилида “Ягона 
Европа университети”ни шакллантириш мўлжалланмоқда. Нидерландияда уй 
ҳароратини мўтаъдиллаштирадиган ўз ўқи атрофида айланадиган “Ақлли уй” 
қурилди ва ишлатилмоқда. Республикамизда Smart технологиялар асосида 
Тошкент шаҳрида “Sity”лар қурилмоқда ва унда қуриладиган уйлар “Ақлли уй” 
номини олишга йўналтирилмоқда. Шунингдек, Самарқанд шаҳрида “Smart 
музей” ташкил қилинди ва ишга туширилди.
“Ақлли жамият” атамаси жамиятнинг янги сифати бўлиб, унда одамлар 
томонидан тайёрланган техник воситалар, хизматлар ва интернетдан 
биргаликда фойдаланиш, янги самара: ижтимоий, иқтисодий ва яхши ҳаёт учун 
бошқа имкониятлар оладиган субъектларнинг ўзаро таъсирида сифатли 
ўзгаришларга олиб келади.
SMART сўзи инглиз тилидаги бир нечта сўзларнинг бош ҳарфларидан 
ҳосил қилинган бўлиб, ўзбек тилида ақлли, ақл-идрокли, технологик каби 
маъноларни билдиради. Бу қисқартма сўзни дастлаб 1954 йили Австриядан 
чиққан америкалик олим, иқтисодчи, публицист, педагог, ХХ аср менежмент 
назариячиларидан бири Питер Фердинанд Друкер (1909-2005) киритган. Сўнгра 
1965 йили Paul J Meyer, кейинчалик эса 1981 йили George T. Doran ўз илмий 
ишларида қўллаганлар [1]. 

---