Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
216 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
qasd qilish va boshqa ko‘plab shu kabi holatlar ushbu xulq-atvor xususiyatlari 
hisoblanadi. Zamonaviy dunyoda zo'ravonlikning kuchayishi, alkogol va giyohvand 
moddalarni iste'mol qilishning tobora ko'payib borishi bu va boshqa og'ishish 
hodisalarini eng dolzarb ijtimoiy muammolar qatoriga qo'shmoqda.[1] 
Biror kishining o'zi uchun deviant xulq-atvorni tanlashining sabablari juda 
xilma-xildir. Ushbu sabablar ba'zan shaxsga shunchalik bo'ysundirki, u o'z irodasini, 
aqlli fikrlash qobiliyatini, mustaqil ravishda qaror qabul qilish qobiliyatini yo'qotadi. 
Deviant xatti-harakatlar har doim haddan tashqari ta'sirchanlik, zaiflik, ortib 
borayotgan tajovuzkorlik va jo'shqinlik bilan ajralib turadi. Bunday odam, uning 
xohish-istaklarini darhol qondirishni talab qiladi va qancha bo'lishidan qat'iy nazar. 
Har qanday deviant xulq-atvori o'ta halokatli bo'lib, insonni o'ta sezgir va baxtsiz 
qiladi. Biror kishi asta-sekin yomonlasha boshlaydi, ijtimoiy ko'nikmalarni yo'qotadi, 
tanish qadriyatlarni va hatto o'zining ijobiy xarakter xususiyatlarini yo'qotadi. Xo'sh, 
deviant xatti-harakatlarning shakllanishining sabablari nimada? 
Xususan, oilaviy mojorolar, bolaning qarovsiz qolishi, ijtimoiy yetimlik, 
oilaviy tarbiyaning sustligi, to’qlikka sho’xlik, tashqi omillar asosida: yomon 
guruhlarga qo’shilib qolish jamiyatdagi yomon illatlarni o’ziga tez o’zlashtirish, 
yashash vositalarini yetishmasligi holatlarida asosan vujudga keladi. haxsga u 
joylashgan muhit ta'sir qiladi. Agar inson doimiy ravishda uni kamsitadigan va 
ayblaydigan muhitga joylashtirilsa, u asta-sekin yomonlasha boshlaydi. Ko'p odamlar 
shunchaki ajralib qolishadi va boshqalarga ishonishni to'xtatadilar. Disfunktsional 
muhit odamni salbiy his-tuyg'ularga olib keladi va keyin ularga qarshi himoya 
reaktsiyalarini yaratadi. Deviant xatti-harakatlar shafqatsiz va adolatsiz munosabat 
natijasidir. Gullab-yashnagan va baxtli odam hech qachon boshqalarga zarar 
etkazmaydi, har qanday holatda nimanidir isbotlashga harakat qiladi. Deviant xulq-
atvorning mohiyati shundaki, u odamni asta-sekin yo'q qiladi, dunyoga eski 
haqoratlar va oshkora da'volarni ochib beradi.[2]

---