Uchinchi kitob

Milliy bank tizimi bo‘yicha mijozlar umumiy bazasining kengayish
dinamikasi

2004-yil 2005-yil 2006-yil



Milliy bank aholiga xizmatlarni kengaytirish siyosatiga qat’iy amal qilib, xususiy omonatlar va aholining jalb etilgan mablag‘lari bo‘yicha ham mamlakat moliya bozoridagi peshqadamlar jumlasiga kiradi. Bugungi kunda bank faqat chakana xizmatlaming 70 dan or­tiq turlarini amalga oshirmoqda. Mijozlar bazasining ancha o‘sishi - «0‘zmilliybank» filial va bo‘limlari orqali elektron xizmatlar miq- yosining kengayishi, bankka nisbatan aholi ishonchining oshishi, omonatlar shartlarini maqbullashtirish bo'yicha maqsadli ishlar olib borilishi, yangi depozitlaming ishlab chiqilishi va joriy etilishi, xiz­matlar sifatining oshirilishi natijasidir. Bankning bu yo'nalishdagi faoliyati aholining ham milliy valyutada, ham xorijiy valyutadagi depozitlari hajmini so‘mga nisbatan ekvivalentda 184,6 milliard so‘mga oshirdi, bu esa 2006-yil boshidagiga nisbatan 51,6 milliard so‘m ko‘p, demakdir. Bugungi kunda bank mablag‘lami jalb etish bo‘yicha ham peshqadamlikni egallab kelmoqda.

2006. 
      yil aprel oyida Rossiya Federatsiyasi banklari bilan birga- likda Milliy bank o‘zining «Osiyo Ekspress» tezkor pul o'tkazmalari tizimini ham joriy etdi. Mazkur tizim Rossiyadan 0‘zbekistonga va 0‘zbekistondan Rossiyaga o‘tkazmalami amalga oshirish imkonini beradi. Hozirgi kunda respublikamizning barcha hududlarida bank «Osiyo Ekspress» pul o‘tkazmalarining yangi tizimida ro‘yxatga olingan 28 ta shoxobchasi ishlab turibdi. Ushbu xizmat ko‘rsatish turi boshqa pul o‘tkazish tizimlaridan o‘zining arzonligi, ishonchlili- gi va samaradorligi bilan ajralib turadi.
      

Ta’bir joiz bo‘lsa, 0‘zbekiston bilan Rossiya o‘rtasida bankla- raro aloqalaming mustahkamlanishi ikki mamlakat banklariga bi- timlarni amalga oshirish jarayonini jadallashtirish, taklif etilayotgan xizmatlar turini ko‘paytirish imkonini beradi. Buning natijasida tash­qi savdo operatsiyalari ko‘paydi.
Keyingi uch yil mobaynida Rossiya Federatsiyasi rezidentla- ri bilan, ayniqsa, savdoni moliyalash yo‘nalishlari bo‘yicha amalga oshirilayotgan operatsiyalar hajmi ancha ko‘paydi. Banklar qish­loq xo‘jaligi texnikasi, sanoat va tog‘-kon uskunalari, paxta tolasi va to‘qimachilik mahsulotlari, aviatsiya uchun ehtiyot qismlari va xizmatlar, kabel va misdan tayyorlangan buyumlar hamda boshqa mahsulotlami yetkazib berilishini moliyalashda ishtirok etishmoq- da. Shuni ham ta’kidlash zarurki, bu yo‘nalishda Rossiya Federat­siyasi Jamg‘arma bank, «Внешторгбанк», «Внешэкономбанк» va «Промсвязбанк» kabi banklar Milliy bankning Rossiyadagi asosiy sheriklari sanaladi.
Ayni paytda neft-gaz, metallurgiya va to‘qimachilik tarmoqlari singari statistik yo‘nalishlarda hamkorlik qilish bilan birga, hozirgi vaqtda iqtisodiyotning xususiy sho‘basida ham hamkorlik faol rivoj- lanmoqda. Ho‘l meva va sabzavotni qayta ishlovchi, akkumulator batareyalari, xalq iste’moli mollari va boshqa mahsulotlami ishlab chiqaruvchi qo‘shma korxonalaming tashkil etilishi buning yaqqol misolidir.
2007-yilda, shuningdek, xorijiy banklar va xalqaro moliya mu­assasalari bilan hamkorlikni chuqurlashtirishga qaratilgan bank siyosati amalga oshirildi. Xususan, Xitoy, Janubiy Koreya banklari va Osiyo hamda Tinch Okeani mintaqasidagi boshqa mamlakatlar banklari bilan munosabatlami yanada integratsiyalash ishlari davom ettirildi.
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi va uni O‘zbekistonda bartaraf etish tamoyillari
Ma’lumki, bugun butun dunyo va insoniyat katta moliyaviy- iqtisodiy inqiroz sharoitida yashamoqda. Eng rivojlangan, qudratli davlatlar ham ana shu inqirozning girdobiga tushib qolmoqda. Mav­jud jiddiy muammo insoniyat taraqqiyoti va uning istiqbolini, za­monaviy sivilizatsiya, fan-texnika taraqqiyoti, qolaversa, insonning yashash tarzi bilan bog‘liq bo‘lgan yaxlit umumplanetar ijtimoiy-«Tobora chuqurlashib borayotgan jahon moliyaviy inqirozi mamlakatimizga ta’sir ko‘rsatmaydi, bizni chetlab o‘tadi, degan xulosa chiqarmaslik kerak. Masalani bun­day tushunish o‘ta soddalik, aytish mum­kinki, kechirib bo‘lmas xato bo‘lur edi».
m a’naviy vaziyatni yuzaga keltirmoqda. 0‘zbekiston ham jahon hamjamiyatining teng huquqli, ayni paytda faol, o‘z so‘zi va hukmi- ga ega bo‘lgan davlati sifatida ana shu umumdunyoviy muammodan chetda tura olmaydi. Bu tabiiy hoi. Biroq hamma gap muammoga kim qanday yondashayotganiga, uning yechimini qanday shaklda iz- layotganiga, o‘zining ichki imkoniyatlari, tabiiy va ma’naviy resurs- lardan qay darajada foydalanayotganiga bog‘liq.
Shuni alohida ta’kidlash kerakki,
0‘zbekistonda iqtisodiy islohotlami amalga oshirishning «0‘zbek modeli» maqomiga ega bo‘lgan mashhur besh tamoyil istiqlolning o‘tgan davrida o‘zining iqtisodiy, siyosiy, ilmiy va ama­liy jihatdan asosli ekaniligini ko‘rsatdi.
Jahon hamjamiyati bugun 0‘zbekiston taraqqiyotining o‘z uslubiga va uzoqni ko‘zlagan tamoyillariga ega ekanligini tan olmoqda. Biroq, jahon moliyaviy- iqtisodiy inqirozi o‘z imkoniyatlari- mizni, mavjud omillarimizni va resurs- larimizni yana bir bor jiddiy ravishda ko‘rib chiqib, aniq istiqbolni belgilashni taqozo etmoqda. Prezident I. Karimov­ning «Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi, 0‘zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo‘llari va choralari» deb nomlangan kon- septual ahamiyatga ega bo‘lgan kitobi ayni ana shu muammoning yechimiga bag‘ishlangan. Kitobda ko‘tarilgan masala va umumdun­yoviy muammoning ilmiy, nazariy hamda amaliy tahlili natijasida 0‘zbekistonda 2009-2012-yillarda jahon iqtisodiy inqirozi oqibatla-