Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»



Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/214
Sana18.07.2022
Hajmi6,22 Mb.
#821555
TuriУчебное пособие
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   214
Bog'liq
pdf (2)

Daryolar gidrologiyasi
, ya’ni 
potamologiya 
Yer sharining quruqlik 
qismidagi suvlarni o‘rganadigan quruqlik gidrologiyasining eng muhim 
tarmoqlaridan biri hisoblanadi.
Daryolar gidrologiyasi fanining 
tadqiqot obyekti
- yer sirtidagi oqar 
suvlar, jumladan, jilg‘alar, soylar va ularning qo‘shilishidan hosil 
bo‘ladigan daryolardir.
Fanning 
tadqiqot predmeti
esa daryolar, ularning hosil bo‘lishi, suv 
rejimi, ularda kechadigan gidrologik jarayonlar qonuniyatlarini tabiiy 
geografik sharoit va inson hayot faoliyati bilan bog‘liq holda o‘rganishdan 
iborat.
Daryolar gidrologiyasining asosiy bo‘limlari sifatida: 
daryolar 
gidrografiyasi, daryo oqimi haqidagi ta’limot 
va
o‘zan jarayonlari 
haqidagi ta’limot
ni qayd etish mumkin. 
Ma’lumki, daryolarni o‘rganishda foydalaniladigan eng muhim 
gidrologik kattaliklar va atamalarga daryolarning suv sathi, ulardagi suv, 
loyqa oqiziqlar va erigan moddalar oqimi miqdori, suvning oqish tezligi, 



muzlash hodisalari, o‘zan jarayonlari va boshqalar kiradi. Mana shu 
kattaliklarning vaqt bo‘yicha o‘zgarishi nafaqat har bir daryo, balki birgina 
daryoning ayrim qismlari uchun ham o‘ziga xos bo‘lib, uning gidrologik 
rejimini ifodalaydi. 
Daryolar gidrologik rejimining shakllanishiga ta’sir etadigan asosiy 
tabiiy omillar orasida iqlim muhim ahamiyat kasb etadit. Shu o‘rinda 
iqlimshunos olim A.I.Voeykovning: “Daryolar - iqlimning mahsulidir”, 
(1884-yil) degan fikrini eslatib o‘tish o‘rinlidir.
Daryolarning suv rejimiga, iqlimdan tashqari, ular suv to‘playdigan 
havzaning geologik tuzilishi, tuproq va o‘simlik qoplami, relyefi, o‘zan 
tarmoqlari, ularning shakli va boshqa omillar ham ta’sir ko‘rsatadi. 
Shuning uchun ham daryolarni o‘rganishda o‘zanda harakatlanayotgan suv 
oqimining holati bilan bir qatorda, uning havzasida kechadigan 
gidrometeorologik hodisalar va jarayonlarni ham tadqiq etish lozim. 
Ularga atmosfera yog‘inlari, ularning turlari, yer sirtiga tushish jadalligi, 
bir qismining tuproqqa shimilishi, bug‘lanishi, qolgan qismidangina yuza 
oqim hosil bo‘lishi va boshqa ko‘plab murakkab jarayonlar kiradi. 
Ko‘rinib turibdiki, “Daryolar gidrologiyasi” fanining 

Download 6,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   214




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish