Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»

Yer osti suv eroziyasi
grunt va yer osti suvlari harakati natijasida 
yuzaga keladi. Suv eroziyasining bu turi: 
- oddiy yer osti yuvilishi; 
- suffoziyaga ajratiladi. 
 
Yer osti yuvilishi
yer osti suvlari oqimining tuproq va jinslardagi 
bo‘shliqlarga, yoriqlarga ta’siri tufayli namoyon bo‘ladi. 
 
Suffoziya
ni grunt va yer osti suvlarining yer sirtiga chiqish joylarida 
(buloqlarda) kuzatish mumkin. Bunda yuvilish faqat vertikal yo‘nalishda 
emas, balki yer osti oqimi uzunligi bo‘yicha ham ro‘y beradi, lekin bu 
hodisa bizga ko‘rinmaydi. 
16.3. Suv eroziyasini jadalligi bo‘yicha tasniflash 
Daryolar havzalarida suv eroziyasi tabiiy holda kechishi yoki inson 
omili ta’sirida jadallashishi mumkin. Shu holatni hisobga olib, 
S.S.Sobolev, M.N.Zaslavskiy va boshqa olimlar suv eroziyasi jarayonini 
uning jadalligiga bog‘liq holda quyidagicha tasniflashni taklif etadi: 
- me’yordagi eroziya yoki tabiiy geologik eroziya; 
- jadallashgan eroziya yoki antropogen eroziya. 
 
Me’yordagi eroziyada
tuproq yuvilishi uning hosil bo‘lish sur’atidan 
katta bo‘lmaydi. 
Jadallashgan eroziya
da esa uning aksi bo‘lib, tuproq 
unumdorligi pasayadi. 
Tadqiqotlarning ko‘rsatishicha, o‘rmonli va tekislikdan iborat 
bo‘lgan ko‘pgina hududlarda tuproq hosil bo‘lish jarayoni sur’ati 0,2­0,5 
mm/yil ga teng. Lekin, yer sirtining turli tabiiy sharoitdagi turlicha 
hududlarida bu qiymat katta miqyosda o‘zgaradi. Masalan, AQShning turli 
hududlarida tuproq hosil bo‘lish jarayoni yiliga 2,25­11,25 t/ga, ya’ni 
0,3­1,2 mm ni tashkil etadi. Me’yordagi eroziyada tuproq yuvilishining 
yillik miqdori tuproq hosil bo‘lish jadalligidan katta bo‘lmasligi kerak. 
Ba’zan me’yordagi eroziyani