Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»

Qor qoplami
yuzasidan bug‘lanishni hisoblash uchun P.P.Kuzmin 
quyidagi ifodani taklif etgan: 
)
10
,
0
18
,
0
(
)
(
10
2






e
e
Z
n
, 
bu yerda: 
n
e
- to‘yingan suv bug‘lari elastikligining o‘rtacha kunlik yoki 
n
kundagi o‘rtacha qiymati bo‘lib, qor qoplami yuzasidagi haroratga 
bog‘liq holda aniqlanadi, qor erishi vaqtida, ya’ni musbat haroratda uning 
qiymati 0 
0
C deb qabul qilinadi; 
2
e
- havoda 2 metr balandlikda mavjud 
bo‘lgan suv bug‘lari elastikligi (mutlaq namlik); 
10

- meteostansiyada 
flyuger balandligida kuzatilgan shamolning o‘rtacha tezligi. 
Qor qoplami yuzasidan bug‘lanishni oylik yoki undan uzoqroq 
muddatlar uchun aniqlashda P.P.Kuzmin quyidagi soddalashtirilgan 
ifodani taklif etgan: 
,
37
,
0
2
d
n
Z



bu yerda: 
n
- hisob davridagi kunlar soni; 
2
d
- 2 metr balandlikda hisobga 
olingan namlik etishmasligi, mb da. 
Quruqlikdan yoki daryo havzasidan bo‘ladigan bug‘lanish
yillik 
yoki oylik me’yoriy bug‘lanishlar ko‘rinishida aniqlanadi.
Yillik me’yoriy bug‘lanish
quyidagi usullar bilan aniqlanadi: 
a) bug‘lanish kartasidan; 
b)
A.R.Konstantinov taklif etgan nomogramma
yordamida;
v)
M.I.Budiko nomogrammasi bo‘yicha.
Oylik me’yoriy bug‘lanishni aniqlashning esa quyidagi usullari 
mavjud:
 
a) P.S.Kuzin usuli; 
b) B.V.Polyakov grafiklari; 
 
Bu usullar yordamida bug‘lanishning yillik me’yoriy va oylik 
qiymatlarini miqdoriy baholash tartibi tegishli adabiyotlarda batafsil 
yoritilgan.