Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»

Ptolemey
(yangi 
eraning II asri) asarlarida ham takrorlanadi. 
Yangi eraning IV­VI asrlarida O‘rta Osiyo va unga tutash 
hududlarda, ma’lum ijtimoiy­siyosiy sabablarga ko‘ra, sug‘orish ishlari 
ancha susaygan, hatto sug‘oriladigan maydonlar keskin kamaygan. Lekin 
VII­VIII asrlarda bu sohada qisman jonlanish kuzatiladi. Shu davrdan 
boshlab tog‘ oldi hududlarida joylashgan qiya tekisliklarni sug‘orish 
maqsadida nafaqat daryolar suvidan, balki maxsus qazilgan quduqlar tizimi 
–
korizlar 
yordamida yer osti suvlaridan ham foydalanilgan. 
1.6.2. O‘rta Osiyo uyg‘onish davrida suv ilmi 
Tarixga oid ilmiy manbalarda qayd etilishicha, IX asrdan XIII asr 
boshlarigacha bo‘lgan oraliq O‘rta Osiyo xalqlari hayotida o‘ziga xos 
uyg‘onish davri bo‘lgan. Shu davrda yashagan buyuk allomalar - 
Muhammad al­Xorazmiy (783­850-yillar), Ahmad al-Farg‘oniy (797­861-
yillar), Ahmad ibn Muhammad Saraxsiy (IX asr), Abu Rayhon Beruniy 
(973­1048-yillar), Nosir Xisrav (XI asrning birinchi yarmi), Mahmud 
Qoshg‘ariy (XI asrning ikkinchi yarmi), Abulqosim az­Zamaxshariy 
(1074­1144-yillar), Muhammad Najib Bakron (XII asrning ikkinchi yarmi 
­ XIII asr boshlari) kabilar nafaqat matematika, geologiya, geografiya, 
astronomiya, tilshunoslik singari fanlar, balki suv ilmi – gidrologiya, 
jumladan, daryolar gidrologiyasi rivojiga ham ulkan hissa qo‘shganlar. 
O‘rta asrning buyuk olimi 
Muhammad ibn Muso al­Xorzmiy

---

21 
(783­850-yillar) o‘zi boshchiligida tuzilgan "Ma’mun dunyo xaritasi" 
(prof.H.H.Hasanov iborasi bilan "Dunyo atlasi")ga izoh sifatida "Kitobu 
surat al­arz" ni bitadi (arz ­ yer, surat ­ ko‘rinish, qiyofa). Unda shaharlar, 
tog‘lar bilan bir qatorda, dengizlar, daryolar haqida ham ko‘plab 
ma’lumotlar keltiriladi. Yuqoridagilardan tashqari, kitobda "G‘arbiy tashqi 
dengiz" (Atlantika okeani), "Qulzum dengizi" (Qizil dengiz), "Yashil 
dengiz" (Hind okeani), "Chashma (buloq) nomlari" kabi sarlavhali 
gidrografik bayonnomalar ham bor. Yuqorida tilga olingan "Atlas"da esa 
Nil daryosi havzasining (1.1­rasm), dengizlar qirg‘oqlari turli shakllarining 
chizmalari, Azov va Qora dengiz xaritalari berilgan.