Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»


Daryo havzasining shakl va o‘lcham ko‘rsatkichlari



Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet59/214
Sana20.06.2022
Hajmi6,22 Mb.
#683917
TuriУчебное пособие
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   214
Bog'liq
pdf

6.2. Daryo havzasining shakl va o‘lcham ko‘rsatkichlari 
 
Daryo havzalari bir­biridan shakllari, o‘lchamlari va boshqa belgilari 
bilan farq qiladi. Ana shu shakl va o‘lchamlarni quyidagi kattaliklar orqali 
ifodalash mumkin: 
- daryo havzasining maydoni; 
- daryo havzasining uzunligi; 
- daryo havzasining kengligi; 


81 
- daryo havzasining simmetriklik darajasi; 
- daryo havzasining o‘rtacha balandligi; 
- daryo havzasining o‘rtacha nishabligi. 
 
Daryo havzasining maydoni
 
(F) ni aniqlash uchun dastlab u xaritada 
suvayirg‘ich chiziqlari bilan chegaralab olinadi. So‘ng, masshtab hisobga 
olingan holda, planimetr yoki o‘lchov katakchalari (paletka) yordamida 
uning maydoni aniqlanadi. O‘lcham birligi ­ km
2

Daryo havzasining uzunligi
 
(L
h
) - daryoning quyilish joyidan 
suvayirg‘ich chizig‘ida eng uzoqda joylashgan nuqtagacha bo‘lgan 
masofani tutashtiradigan to‘g‘ri chiziqning km da aniqlangan uzunligiga 
tengdir. Uni aniqlash uchun chizg‘ichning "0" raqami daryoning quyilish 
nuqtasiga qo‘yilib, ikkinchi tomoni suvayirg‘ich ustida soat strelkasi 
yo‘nalishi bo‘yicha aylantiriladi. 
Daryo havzasining eng katta (V
max
) va o‘rtacha (V
o‘rt
) kengliklari 
bir­biridan farq qiladi. 
 
Havzaning eng katta kengligi
 
daryo havzasining eng keng joyidan 
havza 
uzunligini 
ifodalaydigan 
chiziqqa 
nisbatan 
o‘tkazilgan 
perpendikulyarning uzunligidan iboratdir. Demak, daryo havzasining eng 
katta kengligi xaritadan o‘lchash natijasida aniqlanadi. 
Havzaning o‘rtacha kengligi
esa quyidagi ifoda yordamida hisoblab 
topiladi: 
.
х
L
F


rt
o'

Download 6,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   214




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish