Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных


-bob. Elektrodinamik, ferrodinamik, elektrostatik mexanizmlar va



Download 3,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/140
Sana01.01.2022
Hajmi3,76 Mb.
#298573
TuriУчебное пособие
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   140
Bog'liq
YO2lZEUihCgZ4zIws6BXiqqE2CnQeZILj7tErpVR

3-bob. Elektrodinamik, ferrodinamik, elektrostatik mexanizmlar va 
o‘lchash asboblari. 
 
3.1. Magnitoelektrik o‘lchash asboblari. 
Magnitoelektrik  o‘lchash  asbobi(3.1-rasm)  1-doimiy  magnit;  2-magnit  qutb 
uchliklari; 3-o‘zak; 4-chulg‘am (qo‘zg‘aluvchan ramka); 5, 6-o‘q; 7, 8-spiralsimon 
prujinalar; 9-strelka; 10-posongilardan tuzilgan. 
 
3.1-rasm. Magnitoelektrik o‘lchash asbobi. 
 
Ramkadan  o‘tayotgan  tok  bilan  doimiy magnit  maydonining  o‘zaro ta’sirida 
ramkani  harakatga  keltiruvchi  juft  kuch 
F=BIlw
  hosil  bo‘ladi.  Ifodadagi 
V
-qutb 
uchliklari  va  silindrsimon  o‘zak  oralig‘idagi  magnit  induksiyasi; 
w
-ramkaning 
o‘ramlar soni; 
l
- magnit maydonida joylashgan ramka faol qismining uzunligi; 
I
-
ramkadan  o‘tadigan  tok.  Bu  kuchlarning  yo‘nalishi  chap  qo‘l  qoidasiga  binoan 
topiladi va ular hosil qilgan aylantiruvchi moment quyidagicha ifodalanadi: 
,
2
2
I
w
s
B
w
b
l
I
B
b
F
b
F
M












                              (3.1) 
bu yerda 
b
-ramkaning kengligi
s
-ramkaning yuzasi. 


 
22 
Aylantiruvchi  moment  ta’sirida  ramka  o‘q  atrofida  aylanganida  spiral 
prujinalar buralib teskari ta’sir etuvchi moment 
M

 –hosil qiladi.
 
            
,
W
М





                                                                                      
(3.2)
 
bu  yerda 
W
-solishtirma  teskari  ta’sir  etuvchi  moment  bo‘lib,  spiral 
prujinaning  materiali  va  o‘lchamlariga  bog‘liq; 

 
-  ramkaning  burilish  burchagi 
(asbob  ko‘rsatkichining  shkala  bo‘ylab  surilishini  ko‘rsatadigan  burchak  yoki 
bo‘laklar soni.) 
Ramkaga  ta’sir  etayotgan  ikki  moment  (aylantiruvchi  va  teskari  ta’sir 
etuvchi)  o‘zaro  tenglashganda  (
M=M

)  ramka  harakatdan  to‘xtab,  muvozanat 
holatida  bo‘ladi  (yoki  bu  holatni  asbob  qo‘zg‘aluvchan  qismining  turg‘un 
muvozanat holati deyilali) 
   

W
BswI

 ,                                 (3.3) 
bundan                       
   
I
W
Bsw


                                  (3.4) 
Oxirgi  ifoda  magnitoelektrik  o‘lchash  asboblarining  shkala  tenglamasi  deb 
ataladi. Agar magnit induksiyasi 
B
 ni, ramkaning yuzasi 
S
 ni, uning o‘ramlar soni 
w
  va  solishtirma  teskari  ta’sir  etuvchi  moment 
W
  larning  o‘zgarmasligini  
hisobga olib, 
Bsw/W=S
I
 
desak, u holda 
S
I
 
ni o‘lchash mexanizmini tok bo‘yicha 
sezgirligi deyiladi, ya’ni  
S
I
=const.  
Shuni hisobga olib, (3.4) ni quyidagicha yozish mumkin: 
       
α
= S
I
I, 
  
                             (3.5) 
ya’ni ramkaning burilish burchagi 
α
 o‘lchanadigan tokning qiymatiga to‘g‘ri 
proportsional,  bundan  chiqadiki,  tokning  yo‘nalishi  o‘zgarsa, 
α
  ning  ham 
yo‘nalishi o‘zgaradi. Shu sababli magnitoelektrik o‘lchash asboblari o‘zgarmas tok 
zanjirida ishlatiladi va ularning shkalasi bir tekis darajalanadi.  
Magnitoelektrik  o‘lchash  mexanizmlari  ampermetr,  voltmetr,  ommetr  va 
galvanometrlar sifatida ishlatiladi.  


 
23 

Download 3,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish