У з б е к а д а б и ё т и д у р д о н а л а р и у т к и р о ш и м о в



Download 302,46 Kb.
Pdf ko'rish
bet5/71
Sana23.06.2022
Hajmi302,46 Kb.
#693841
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   71
Bog'liq
Ikki karra ikki besh (qissa) [@e kutubxona]

ТУРТИНЧИ БОБ
ХИХ, ТУЛПОРИМ, ХИХ!
Туртинчи синфни битираётган кезларим эди. Бир 
куни эрталаб папкамга яримта нон, бир довуч ёнгок, 
беш-олтита попук канд солиб, чикдб кетаётсам, дадам 
тухтатди.
— Шошма, углим! Бугун бозорга борамиз.
Анграйиб колдим. Х,ар куни таёк, олиб мактабга
дайдагудек буладиган отам, бугун бунака деяпти.
Ховли бурчагида бутига челак кистириб, сигир со- 
f h
6
утирган онам дам дадамнинг гапини эшитди. Онам, 
узи жуда ювош-ку, бир жадли чикса, шунаканги бо- 
биллаб берадики, мен тугул отам дам кочгани жой 
тополмай кол ад и.
— Хой! — деди онам сигир согишда давом этиб. — 
Нима деб алжираяпсиз? Болани укишдан колдиргунча 
узингиз ишга борсангиз уласизми? Раис бува нима 
дейди?!
— Бормайман! — дадамнинг лунжи учиб кетди. —
18


Ишламайман уша Раис буванг билан, тушундингми, 
ишламайман!
Онам сигирни чала-чулпа согиб, ярим пакдр сутни 
кутарганча якдн келди.
— Нима булди? — деди хуркиброк,.
— Ишла-май'ман! — дадам айвон пешида утирганча 
I ичзасига шаппатилади. — Алдам-к,адцамга ток,атим йук,!
Онам бирпасда шалпайиб тушди.
— Майли-ку, — деди ялиниб. — Кап-катта одам 
ишламай куйсангиз... Бу ёкда бола-чак;а...
Дадамнинг лунжи баттар уча бошлади.
— Мен к,амалиб кетсам, бола-чак,ани сен бок,асан- 
ми, адмок, хотин! — деб муштини дулайтирган эди, онам 
иацирни лапанглатиб к,очди.
— Майли, узингиз биласиз, — деди нарирок; бориб. — 
Дммо шу топда Кушони бозорга...
— Ишинг булмасин! Юр, ушим, Чиялига борамиз!
Суюнганимдан папкамни х,овлига улок,тирдим.
Чияли бозорни курмабсиз, дунёга келмабсиз! Бу
Go юрда-чи, ходишонинг, ход ишонманг, одамдан бош- 
к,а \амма нарса сотилади. Тугногичдан тортиб бульдо- 
юргача, сичк,ондан тортиб филгача! Овк,атларининг 
|урлигини айтмайсизми? Ходдасангиз, серк,атик, туппа 
щи ичинг, ходдасангиз, арча диди анк,иб турган тан- 
дир-кабоб енг! Биламиз-да! Бултур келганимизда онам 
мои и яхна гушт билан сийлаган.
Балки сиз Чияли бозор гиж-гиж чайк,овчига тулиб 
катан , деб уйларсиз? Бекорларнинг бештасини ай- 
I ибсиз! Бозор куни дамма ёк,ни апталапка босиб кетади. 
1>ир гал онам апталапкадан ялтирок, куйлаклик олмок^и 
(>улгап-у, пули етмаган.
Эсимда. Онам:
— Кристалингиз неча пул? — деса, бошига чугирма 
кийиб олган сотувчи:
— Олтмиш сум — деган.
Омам:
Бир кийимлиги олтмиш сумми? — деса, чугирма 
MiMiaii сотувчининг аччиги чикдан.
19


— Магазиннинг моли кийимлаб сотилмайди, эна, 
метри олтмиш сум! — деб жеркиб берган.
Онамнинг дам жадли чик,иб кетган.
— Мен биламан, давлат бадосида метри ун етти 
сум туради! — деган.
— Йулингдан колма, эна! — деган сотувчи сансираб.
Онам узидан каттани сансираш мана бунак^а була­
ди, деб мелиса бошлаб келган. Мелиса яхши киши экан. 
Онамни юпатган:
— Хафа булманг, эна, нариги апталапкадан ола 
каолин г!
Онам иккаламиз нариги апталапкага борсак, худди 
ушанака ялтирок матонинг бир метри етмиш сум экан...
Чияли бозори ана шунакд! Бутун бошли Узбекис- 
тонни ун марта, борингки, ун бир марта айланиб чик,- 
сангиз дам бунака бозорни тополмайсиз!
Ростки, дадам мени бозорга етаклаб к^олдими, бун- 
дан чикди, аввало, корним ёрилиб кетгунча медмон 
килади! Кейин бош-оёк ясатади. Ким билсин, балки пат- 
пат дам олиб берар! Турсунбой акамнинг „пат-пат“ини 
давас килиб юрганимни онам дадамга айтган булса — 
айттандир-да! Нима кдпти! Яккаю ёлшз угалмиз!..
...Ажаб! Дадам яхна гушт тугул айрон дам олиб бер- 
мади. Мотоцикл бозори у ёкда колиб, эшак бозорига суд- 
ради. Эчкидеккина хутикка харидор булди. Савдолашиб- 
савдолашиб, йигирма сумга „бор, барака топ!“ к,илди.
Ростини айтсам, хутигим хунуккина эди. Кдттирик,, 
кулокдари шалпайган, узун-узун оёкдари калтираб ту­
рибди.
— Билиб куй, утлим! — деди дадам тантана билан. — 
Курасан, мана шу жонивор дали сенга куп хизмат ки- 
лади!
Янаям ростини айтсам, уйга етаклаб келгунча хути­
гим узимгаям ёкиб колди. Ювошгина экан. Катта-катта, 
коп-кора кузлари одамга маъюсланиб термилади. Ханг- 
рамокчи булади-ю, эплолмайди. Огзини ланг очиб, 
ингичка овозда ,дди-дди“ килиб куяди. Худди кулганга 
ухшаб.
Эртасигаёк бутун мактабга хабар килиб чикдим:
20


— 
Менинг филдек данги эшагим бор. Оти — Тулпор! 
Бир тепса, туяни сулайтиради!
...Бекорга ма^танмаган эканман! Икки йил утиб, 
олтинчи синфга кучганимда Тулпорим чунонам данги 
лпак булиб етилдики, курсангиз давасингиз келади. Юр- 
са ер титрайди, югурса „ман-ман“ деган пойгачи отни 
ярим йулда крлдириб кетади. Бекорга Тулпор деб от 
куймаганман-да! Аьутлилигини айтмайсизми? Киш- 
догимиздаги одамларнинг крк, ярмиси соатини эшагим- 
пинг данграшига к,араб тугрилайди. Эрта билан будиль- 
никнинг жиринглаганидан эмас, Тулпоримнинг данг- 
раганидан уйгонаман. Раппа-расо соат еттида раппа- 
расо етти марта данграйди.
Дадам дам эшагим данграши билан йулга отланиб 
кдлади. Энди жамоа хужалиги идорасида чут крк,майди. 
Пахта пункти ёнидаги дукончада газета сотади. Онам­
нинг айтишига кдраганда, Раис бува инсоф кдпти: да­
дамнинг гунодидан кечиб, газета сотувчи кдтиб куй- 
ганмиш. Лекин дадамнинг узи бу тугрида огиз очмайди.
Тулпорим булса, дар соатда данграб туради. Кун 
буйи. Бир минут дам кечикмай! Кушни жамоа хужа- 
лигида турадиган тогам Тулпорингни „Москвич“га ал- 
машасанми, деганида жон-поним чик^иб кетди. Эсим- 
ни ебманми, алмашиб? Эшак к,аёкда-ю, аллак,андай 
„Москвич44 к^аёкда! Мана, мен санай, сиз бармогин- 
гизни букиб туринг.
Биринчидан, машинага бензин керакми? Керак! 
Бензин дегани осонгина топила к,олса экан! Бир марта 
(шагимни миниб узум олиш учун район марказидаги 
бозорга тушганимда узим санаганман. Бензоколонкада 
бир юз ун туккизта машина сафга тизилган аскардек 
Кагор турган экан. Шопирлар сукинган, машиналар 
иайдар-пай сигнал берган. Ушанда Тулпорим маши- 
иалар дадеб бибиблайверганидан гаши келдими, бутун 
кучини туплаб шунак^анш данграб бердики, тогдек ке- 
ладиган самосвалларнинг дам дами ичига тушиб, пил- 
дир-пис булиб крлди. Шундай к^илиб, машина зоти 
бснзинсиз бир кладам юролмайди. Эшак-чи? 93 бензин 
у ёкда турсин, солярка дам керакмас!
21


Иккинчидан, дар кддамда мелиса тухтатмайди. 
Булар-булмасга талонингни тешаман, деб дук, урмайди. 
Демак, бу томондан дам пулингиз ёнингизга к,олади.
Учинчидан, сиз томонларда к,анак,а билмадим-у, 
бизнинг тумавда пахта терими бошланиши билан шах- 
сий машиналарда юриш та^икданади. Тугри-да, дар ким 
узининг машинасвда катайса кдпиб юраверса, пахтани 
ким теради? Шунинг учун кучада кетаётган машинани 
такка тухтатишади-да, шопирнинг дам, машинада утир- 
ганларнинг дам калига этак туткдзишади. Мардамат 
кдтиб, 20 килодан пахта териб берасиз-да, кейин турт 
томонингиз к,ибла! Этак тулмагунча кетиш йук,. Ун ча- 
к,ирим юрмасингиздан яна тухтатишади. „Х,озиргина 
териб бердим-ку“, десангиз, „У совхознинг пахтаси 
эди, энди жамоа хужалигиникини терасиз“, дейишади. 
Тотам айтиб берган. Бурнога йили янгамни туман мар- 
казидаги тугурукдонага олиб кетаётганда уч жойда тухта- 
тиб „дашар“ кдлдиришибди. Янгам тугурук.хонага етиб 
боришни кутиб утирмай, машинанинг ичида тугиб куя 
к,опти. Шунинг учун жиянимнинг отини, эркалаб „Мос­
квич полвон“ деймиз. Узиям полвон бола. Кузда тили 
чикди. Эна дебмас, дада дебмас, „па-па-а-п“ деб чикди. 
К,аранг, машина ичида тушлгани эсида бор экан. Акдти 
бола-да!
Хуш, энди айтинг-чи, эшак миниб кетаётган одам- 
ни биров тухтатиб, пахта тер дейдими? Демайди. Одам- 
лар шуни билиб к,олишган. Хотини айни кузда тугмок,чи 
булса, машинага утк,азиб эмас, эшакка мингаштириб 
боришади тугурукдонага.
Тогам айтган: битта гилдирак давлат бадосида ет- 
миш сум тураркан. Аммо устахонада рилдирак йукдиги 
учун бозордан икки юз сумга оларкан. Битта аккумуля­
тор олтмиш сум тураркан. Устахонадаги кддрдони у ёк,к,а 
югуриб, бу ёк,к,а югуриб аранг бир юз йигирма сумга 
топиб берибди. Тогам хурсанд булиб кетганидан ошна- 
сига яна ун сум кушиб берибди. Аккумуляторни „ювиш“ 
учун...
Эшакка-чи! Запчаст керакми? Керакмас. Хуллас, са- 
найверсам, Тулпоримнинг мак,товига суз тополмайман.
22


Ме\рибонлигини айтинг. Хдр куни охирги даре тугаши 
олдидан нукул деразага карай вераман. Худди узим бил- 
гандск, деразада аввал бир жуфт диккайган кулок, ке- 
Пин Тулпоримнинг TyMinyFH куринади. У кулранг-кукиш 
лабларини чуччайтириб, давони дузур кдтиб искайди- 
ла, бошини силкитиб-силкитиб, пицщириб куяди.
Укитувчилар дам таниб крлишган уни.
— 
Ие, Кушовой, даре тугаб копти шекилли, эша- 
шнг келди, — деб куйишади. Кунгирок чаладиган нав- 
Оатчи адашеа-адашадики, Тулпорим хато килмайди. Чи- 
кшига уз вактида кунгирок, урмаса, секунд-секундини 
I yi рилаб данграб юборади. Ханграганда дам канака денг? 
Пак деразага тумшугини тираб укиради. Хар биттаси 
тхминан ярим метр келадиган кулокдари диккайиб, 
нуми хода булиб кетади. Уша задоти кунгирок, чалин- 
га — чалингани. Чалинмаса, дераза ортидан укитувчига 
жах,л аралаш адоватли караб куяди-да, икки бик,ини 
кириб-чикиб, кириб-чикиб диркиллай бошлайди. Хафа 
(>улганидан шунака кдлади, деб уйлайсизми? Х^чам- 
ца! Тулпорим янгидан данграш учун куч туплаётган бу- 
||ади. Упкасини тоза давога лик, тулатиб олиши керакми, 
ахир? Агар ушандаям кун
fh
рок чалинмаса, шунак,анги 
тонкий соладики, факат бизнинг синфимиз эмас, бутун 
мак габ титраб кетади. Деразалар жаранг-журунг кдлган, 
шифтнинг одак сувоги кучиб тушган...
Йук,, купинча иш бунчаликка бориб етмайди. Тул- 
иоримнинг овози билан дарсдан чик,ишга чалинган 
куш ирок деярли баравар жаранглайди.
Синфхонадан отилиб чик,амиз-у, Шодивой икка- 
намиз эшагимга мингашиб оламиз. Шодивой яхши бола- 
ла, узи! Укитувчилар у ёкда турсин, директоримиз дам 
уни 
„сиз“лаб гапиради. Шодивой дам менга ухшаган 
Считаю битта ушл. Фак,ат менга ухшаб синглиси эмас, 
оиаси бор. Туртта. Хов ушанда, иккинчи синфда укдб 
юрганимда директоримиз ук,итувчи опамизни роса 
уришганини айтгандим. (Ушанда укитувчи опам эшикни 
цалтиерок, очган эканми, бошимдаги тухумдек 

Download 302,46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   71




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish