U. V. G‘afurov, B. E. Mamarahimov, Q. B. Sharipov, F. O. Otaboyev

muntazam yoki aksincha tarzda 
yuz berishiga ko‘ra
davriy, oraliq, nomuntazam inqirozlarga ajratish mumkin. 
Davriy inqirozlar
ma’lum vaqt mobaynida takrorlanib turadi. 
Oraliq inqirozlar
to‘liq sikl buyicha yuz bermaydi. Siklning biron-bir 
fazasida to‘xtatiladi. Ular nisbatan uncha chuqur bo‘lmay, qisqa muddat davom 
etadi. 
Nomuntazam inqirozlar
biron-bir alohida sabablarga ko‘ra yuz beradi. 
Masalan, tabiiy ofat, sel, to‘fon, qurg‘oqchilik tufayli iqtisodiyotda tang ahvolga 
tushish mumkin. 
3. 
Takror ishlab chiqarish nisbatlarining buzilishi tavsifiga ko‘ra
inqirozlar ikkiga: ortiqcha ishlab chiqarish va taqchil ishlab chiqarish inqirozlariga 
bo‘linadi. 
Tovarlarni ortiqcha ishlab chiqarish inqirozi turli naf keltiradigan 
ne’matlarni ko‘p ishlab chiqarish, lekin ularni to‘la sota olmaslikda namoyon 
bo‘ladi. 
Taqchil 
ishlab 
chiqarish 
inqirozi 
davrida 
muvozanat 
buzilib, 
yetishmovchilik natijasida tang ahvol kelib chiqadi. Sh
unday qilib, 
iqtisodiyotning tang ahvolga tushishiga faqat ortiqcha ishlab chiqarish emas, balki 
taqchil ishlab chiqarish ham sabab bo‘ladi.
3. Inflyasiya va uning turlari 
 
Pul
 
taklifi ko‘p jihatdan inflyasiya jarayonlariga ham ta’sir ko‘rsatadi.
 
«Inflyasiya» atamasi (lotincha inflation – shishmoq, kengaymoq) ilk bora 
SHimoliy Amerikada 1861-1865 yillardagi fuqarolar urushi davrida qo‘llanilib, 
muomalada qog‘oz pullarning haddan ortiq ko‘payib ketishini ifodalagan edi. 
Iqtisodiy adabiyotlarda esa bu atama XX asrda, birinchi jahon urushidan keyin 
keng tarqaldi.
Inflyasiya deb pul muomalasi qonunlari buzilishi bilan bog‘liq holda