U. V. G‘afurov, B. E. Mamarahimov, Q. B. Sharipov, F. O. Otaboyev

Evropa valuta birligi 
EKYU
muomalaga kiritildi.
Iqtisodiy va valuta ittifoqi (IVI) 
Evropa valuta tizimi amal qilishi natijasida 
tashkil etilib, u kuyidagilarni taqozo etadi: 
- 
moliya bozorlarining to‘liq integratsiyalashuvi; 
- 
kapitallar harakatining to‘liq erkinlashuvi; 
- 
barcha valutalarning to‘liq konvertatsiyasini ta’minlash va pirovardida 
milliy valutalarni yagona valuta bilan almashtirish. 
Xalqaro tiklanish va taraqqiyot bankining (XTTB) 
ham faoliyati xalqaro 
valuta-moliyaviy munosabatlarni tartibga solishga yo‘naltirilgan bo‘lib, u o‘zining 
ikkita filiali – Xalqaro moliyaviy korporatsiya (XMK) hamda Xalqaro rivojlanish 
assotsiatsiyasi (XRA) bilan birgalikda Jahon banki tarkibiga kiradi. 
XVFning a’zosi bo‘lgan mamlakatlar XTTBning a’zosi bo‘la oladi. XTTB 
tomonidan 
taqdim 
etiladigan 
qarzlarning 
asosiy 
qismi 
qarz 
oluvchi 
mamlakatlarning iqtisodiyotini tarkibiy qayta qurish imkonini beruvchi loyiha va 
dasturlarni amalga oshirishga yo‘naltirilgan uzoq muddatli kreditlar hisoblanadi. 

---

307 
Xalqaro moliyaviy korporatsiya (XMK)
ning faoliyati ustun ravishda 
rivojlanayotgan 
mamlakatlarning 
xususiy 
sektorini 
moliyalashtirishga 
yo‘naltiriladi.
Xalqaro rivojlanish assotsiatsiyasi (XRA)
ning asosiy faoliyati
 
esa ko‘proq 
qoloq mamlakatlarga imtiyozli yoki foizsiz kreditlar ajratishga qaratilgan. 
Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti (IHRT) 
tarkibiga barcha 
sanoat jihatidan rivojlangan mamlakatlar kiradi. IHRT unga a’zo mamlakatlarning 
iqtisodiy rivojlanishidagi tendensiyalarni, iqtisodiyot sohasidagi ichki hatti-
harakatlarning boshqa mamlakatlar to‘lov balansiga ta’sirini aniqlashga qaratilgan. 
IHRT tomonidan ishlab chiqilgan bashorat ko‘rsatkichlari asosida, jahon xo‘jaligi 
rivojlanish tendensiyalarini hisobga olgan holda, milliy iqtisodiyotlarning o‘zaro 
moslashuviga imkon yaratuvchi makroiqtisodiy siyosatni olib borish bo‘yicha 
tavsiyalar beriladi.