U. Radjapov, F. Miraxmedov, G. Shorayeva jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

Talabalar bilimlarini mustahkamlash va o’zlashtirishini nazorat etish savollari

1.“Alpomish” va “Barchinoy” maxsus testlarining maqsadi va vazifalari namalardan iborat?

2.Maxsus testlarning tizimi Yosh guruhlari necha bosqichga bo’linggan?

3.Maxsus testlar asosidagi sinovlarni o’tkazish shartlari va tartibi qanday?

4.Alpomish” va “Barchinoy” maxsus testlari bo’yicha ishlarni joriy etish va tashkil qilishga doi tashkiliy-uslubiy ko’rsatmalari haqida?

5.Alpomish” va “Barchinoy” maxsus testlar bo’yicha ishlarni tashkil etish to’g’risida?

4 BOB. JISMONIY TARBIYA HARAKATINI BOSHQARISH VAZIFALARI

1. 
   Sport tashkilotlari faoliyatini tashkil qilishdagi asosiy vazifalar (funktsiyalar).
   

2. 
   Qarorlar ishlab chiqish va ularni hayotga tatbiq etish yo’llari.
   

3. 
   Qarorlarning bajarilishini nazorat qilish va tekshirish. «Jismoniy tarbiya va sport to’g’risida»gi qonun va boshqa qarorlarning bajarilishini nazorat qilishdagi asosiy vazifalar.
   

4. 
   Sport tashkilotlari faoliyatini rejalashtirish. Rejalarning turlari.
   

5. 
   Rejalarni tuzish, qabul qilish va ularning ijrosini nazorat qilish tartiblari.
   

Sport tashkilotlari faoliyatini tashkil qilishdagi asosiy vazifalar O’zbekistonning mustaqilligi va uning istiqbol sari dadil qadam tashlashi

boshqaruvchilik funktsiyalari (vazifalar)ni yangilash, davlat tuzilishi va uning qonunlari asosida faoliyat ko’rsatishni taqazo etmoqda. Bu jarayonlar O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, «Jismoniy tarbiya va sport to’g’risida»gi, «Ta’lim to’g’risida»gi qonunlar, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining sport sohasidagi qarorlarida aks ettirilgan.

O’zbekistonda boshqarish idoralarining oldiga hozirgi kun talablari asosida juda muhim va murakkab vazifalar qo’yilmoqda. O’zbekiston Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport davlat qo`mitasi, sport jamiyatlarining markaziy kengashlari, vazirliklar, davlat qo’mitalari, o’quv muassasalari, «Navro’z», «Mahalla», «Ma’naviyat va ma’rifat», «Sog’lom avlod uchun»,

72

«Ekosan», «Kamolot» va boshqa tashkilotlar, ularning quyi tarmoqlarida jismoniy tarbiya va sport ishlarini yaxshilash maqsadida katta vazifalar turadi.

Respublika miqyosidagi barcha sport tashkilotlari va sport jamiyatlari o’z faoliyatlarini talab darajasida yuritish uchun yuqori davlat organlarining ko’rsatmalariga itoat etishi zarur. Yuqori davlat organlari quyi tarmoqlar faoliyatlarini muvofiqlashtirgan holda ularni nazorat qilib boradi va ish natijalarining ijrosini talab etadi.

Bunday faoliyatlarda yetakchi olimlar, mutaxassislar, murabbiylar, sport faxriylarining bevosita ishtirok etishlari ta’minlanadi. SHu bilan birgalikda, jismoniy tarbiya va sport harakatidagi eng ilg’or tajribalar ommalashtiriladi, kamchiliklarga barham beriladi. O’zbekistonda barcha faoliyatlar davr talablaridan kelib chiqqan holda rejalashtiriladi.

Boshqarish funktsiyasi deganda u yoki bu ob’ektni boshqarishga oid aniq vazifalarni hal etishga qaratilgan bir turdagi ishlar majmui tushuniladi. Boshqaruv muayyan funktsiyalar orqali amalga oshiriladi. Funktsiyalarning mohiyatini o’rganish boshqaruv jarayonini to’g’ri tashkil qilishning muhim

shartidir. Boshqarish funktsiyalarining mohiyati, tasnifi va mazmunini o’rganish boshqaruvning butun jarayonini tartibga solish uchun zarurdir. Boshqarish funktsiyalarini tasniflashda uning quyidagi asosiy(umumiy) funktsiyalarini ko’rsatish mumkin:

rejalashtirish;

tashkil qilish;
rag’batlantirish;
nazorat;

muvofiqlashtirish.

Bu funktsiyalar boshqaruvning barcha bo’g’inlarida quyidagi izchillikda amalga oshiriladi: boshqarish rejalashtirishdan boshlanib, faoliyatni tashkil qilish, uni rag’batlantirish bilan davom ettiriladi va nazorat bilan tugaydi. Muvofiqlashtirish funktsiyasi barcha funktsiyalar jarayoniga ta’sir etadi. Bu funktsiyalar boshqaruvning barcha bosqichlariga xos bo’lgan umumiy xususiyatlarga egadir.

Boshqarish funktsiyasini tasniflashda aniq funktsiyalar tizimi mavjud. Boshqarishning aniq funktsiyalari deganda muayyan boshqaruv organiga va uning boshqaruvchisiga konkret biriktirilgan ishlar, mas’uliyat, maqsad va unga erishish vositalari majmui tushuniladi. Bu funktsiyalar jismoniy tarbiya va sport sohasining o’ziga xos aniq vazifalaridan iboratdir.