U. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev

Resurslarni taqsimlash grafi 
Ko‘rib chiqishga V balandliklar to‘plami va E yoylar 
to‘plamidan iborat resurslarni taqsimlash grafini kiritamiz. V ikkita 
turlardagi 
– balanliklar-jarayonlar va balandliklar-resurslarga 
bo‘linadi. Boshqacha aytganda, V tizimdagi barcha jarayonlar J = {J
1
, 
J
2
, … , J
n
} turdagi balandliklar to‘plami va R = {R
1
, R
2
, … , R
m
} 
turdagi balandliklar to‘plamiga bo‘linadi. 
Yoylarning quyidagi ikkita turlarini kiritamiz:

“so‘rov” turdagi yoy (request edge) – J
i
→ R
j
turdagi 
yo‘naltirilgan yoy. 

“tayinlash” turdagi yoy (assignment edge) – J
i
← R
j
turdagi 
yo‘naltirilgan yoy. 
Yoylarning turli yo‘nalishlarining ma’nosi quyidagicha. Agar 
jarayon qanday resursga da’vogarlik qilsa, u holda yoy balandlik-
jarayondan balandik-resursga o‘tkaziladi. 
Aniq resurs birligi qandaydir jarayonga ajratilsa, u holda yoy bu 
belgiga 
tegishli 
bo‘ladi 
va 
balandlik-resursdan 
jarayonning 
balandligiga o‘tkaziladi. Kiritiladigan graf va uning grafining o‘ziga 
xos xususiyatlarini aniqlashtiramiz.
Zamonaviy atamada bu turdagi graf – zahiralangan graf 
(reserved graph) deyiladi. Uning balandlik-jarayoni oddiy ko‘rinishga 
ega bo‘ladi, R
j 
resursga mos keladigan balandlik-resurs esa W
j
nimbalandliklardan tashkil topadi, ulardan har biri aniq bir resurs 
birligini belgilaydi. Zahiralangan graflar nazariyasida bunday 
balandliklar superbalandliklar (super-vertices) deyiladi. 
Shunday qilib, so‘rov yoyi umuman balandlik-jarayondan 
balandlik-resursga boradi, tayinlash yoyi esa balandlik-resursnng mos 
nimbalandligidan balandlik-jarayonga boradi. Balandlik-jarayonga 
misol 2.25- rasmda keltirilgan. 

---

81 
2.25- rasm. Resurslarni taqsimlash grafidagi balandlik-jarayonga 
misol 
To‘rtta nusxali superbalandlik-resursga misol 2.26-rasmda kelti-
rilgan.Resursning har bir nusxasiga o‘z nimbalandligi mos keladi. 
Resurslarni taqsimlash grafiga misol 2.27- rasmda keltirilgan.
2.26- rasm. To‘rtta nusxali superbalandlik-resursga misol 
2.27- rasm. Resurslarni taqsimlash grafiga misol
Bu graf uchta jarayonlar va to‘rtta resurslari turlariga ega 
bo‘lgan tizimni aks ettiradi: 1- va 3- turlardagi resurslar bittadan 
nusxaga ega, 2- turdagi resurs ikkita nusxaga ega, 4- turdagi resurs 
uchta nusxaga ega. 1- jarayon 2- jarayon bilan band bo‘lgan 1- 
resursga da’vogarlik qiladi. 2- jarayon 3- jarayon bilan band bo‘lgan 
3- resursga da’vogarlik qiladi. 2- resursning ikkita birliklari 1- va 2-