U. I. Inoyatov

t/r	Muomalalar mazmuni
Schyotlar aloqasi
D	K
1	Dehqonchilik mahsulotlarini yetishtirish uchun urug‘ sarflandi	2010	1010
2	Dehqonchilikdagi ishchilarga ish haqi hisoblandi	2010	6710
3	Dehqonchilikdagi ishchilarning ish haqlariga nisba- tan ijtimoiy sug‘urta ajratmalari hisoblandi	6510– 2010	6520
4	Dehqonchilikdagi asosiy vositalarga amortizatsiya ajrat- malari hisoblandi	2010	0211– 0299
5	Chorvachilikdagi organik o‘g‘itlar dehqonchilikka sarflandi	2010	1010
6	Dehqonchilikdan olingan mahsulotlar omborga kirim qilindi	2810	2010
7	Paxtachilikdan g‘o‘za olindi	1010	2010

3. O‘SIMCHILIK MAHSULOTLARINING TANNARXINI HISOBLASH USULLARI

O‘simchilikda mahsulot tannarxini aniqlash obyekti bo‘lib, asosiy mahsulotlar (don, paxta, meva-sabzavot) va qo‘shimcha mahsulotlar (g‘o‘zapoya, somon, ko‘kpoya) hisoblanadi. Mahsulot tanarxini hisob- lashdan oldin xarajatlarni aks ettiruvchi schyotlar sinchiklab tekshiriladi. O‘simchilikda olingan asosiy, yondosh va qo‘shimcha mahsulotlar tannarxini hisoblash va kalkulyatsiya qilish nizomiga asosan asosiy va qo‘shimcha mahsulotlarni tenglashtirish koeffitsienti, 1 s chori – 0,08 koeffitsient birligiga teng.
1 s bug‘doyning tannarxini topish uchun chorini shartli bug‘doyga aylantirish, umumiy olingan mahsulotdan ularning salmog‘i aniqlanadi. Qilingan xarajatlar shu salmoqqa ko‘paytirilib 100 ga bo‘linadi va chori hamda bug‘doy bo‘yicha qilingan xarajatlar aniqlanadi. Aniqlangan xarajatlar olingan mahsulotlarning miqdoriga bo‘linsa, 1 s mahsulotning tannarxi topiladi.
Masalan: «Ochil Qodirov» nomli fermer xo‘jaligida kirimga olingan bug‘doyning bunker vazni 8500 s.
Tuzilgan dalolatnomalar bo‘yicha:

1. 
   xas-cho‘p va g‘allaning qurishi tufayli kamayish vazni 300 s ni tashkil qiladi;
   
2. 
   yem uchun foydalaniladigan chori 1800 s;
   

d) somonning miqdori 5400 s.
Demak, sof bug‘doy 8500–300=8200. 1800 s chorining va 5400 s somonning tannarxini aniqlaymiz.
«Ochil Qodirov» fermer xo‘jaligida mahsulotni yetishtirish uchun 384800000 so‘m xarajat qilingan g‘alla mahsulotlari tannarxini aniqlash uchun jami qilingan xarajatlardan somonning normativ qiymati ayirib tashlanadi.
Masalan: somonning normativ qiymati 2590000 so‘m. 1 s somon 2590000:5400–s=479,6.
G‘alla bilan choriga tegishli xarajatlarni aniqlash. 38480000–259000=38221000 so‘m. Bug‘doyning tarkibida 40%
choridon bo‘lganligi uchun uni shartli g‘allaga aylantiriladi.
1800x40:100=720 s shartli bug‘doy. Jami bug‘doy miqdorini toping.
8200+720=8920 s.
Demak, bug‘doy va chorining jami bug‘doy miqdoriga nisbatan salmog‘ini aniqlaymiz.
a) 8200x100:8920=92% bug‘doyning salmog‘i.
Jami xarajatlarning bug‘doy va choriga tegishli salmog‘ini aniqlaymiz.
a) bug‘doy bo‘yicha 38221000x92%:100=35163320 so‘m.
b) chori bo‘yicha 38221000x8%:100=3057680 so‘m. 1 s bug‘doy va chorining tannarxini aniqlaymiz.
a) bug‘doy 35163320:8200=4288,20.
b) chori 3057680:1800=1698,71.

4.