U. I. Inoyatov

Tugatish qiymati – asosiy vositalarning foydali xizmat muddati oxirida – tugatilishi natijasida tugatish bilan bog‘liq bo‘lgan, kutilayotgan xarajatlarni chiqarib tashlagandan so‘ng olinadigan aktivlarning taxminiy qiymati. Asosiy vositalar bo‘yicha buxgalteriya hisobining vazifalari quyidagilardan iborat:

1. 
   asosiy vositalarning harakati bilan bog‘liq operatsiyalarni to‘g‘ri va o‘z vaqtida rasmiylashtirish hamda tegishli hisob registrlarida umum- lashtirish;
   
2. 
   asosiy vositalarning eskirishi va amortizatsiya summalarini to‘g‘ri hisoblash;
   

4. 
   asosiy vositalarning ta’mir mablag‘laridan to‘g‘ri va oqilona foy- dalanishni nazorat qilish;
   
5. 
   asosiy vositalardan samarali foydalanishni nazorat qilish;
   
6. 
   asosiy vositalarning xavfsizligini saqlashni nazorat qilish;
   
7. 
   ishlab chiqarish quvvatlaridan to‘la foydalanish hisobiga mahsulot ishlab chiqarishni oshirishning ichki zaxiralarini aniqlash.
   

Asosiy vositalarning harakatini hisobga olishda quyidagi shakllardan foydalaniladi:
OS–1 shakl. Asosiy vositalarni qabul qilish-topshirish dalolatnomasi.
OS–2 shakl. Ta’mir qilingan, tiklangan va takomillashtirilgan obyektlarning qabul qilish-topshirish dalolatnomasi.
OS–3 shakl. Asosiy vositalarni tugatish to‘g‘risidagi dalolatnoma.
OS–4 shakl. Avtotransport vositalarini hisobdan chiqarish dalolatnomasi.
OS–6 shakl. Asosiy vositalarni hisobga olishning inventar kartochkasi.
OS–7 shakl. Asosiy vositalarni hisobga olish inventar kartochkasi ro‘yxati.
OS–8 shakl. Asosiy vositalarning harakatini hisobga olish kartochkasi.
OS–9 shakl. Asosiy vositalarning inventar ro‘yxati.

3. ASOSIY VOSITALARNING QABUL QILINISHI VA HISOBGA OLINISHI

Foydalanishga qo‘yilgan har bir obyekt uchun OS-1 raqami tipik shakldagi asosiy vositalarni qabul qilish-topshirish dalolatnomasi yoziladi. Asosiy vositalar hisobi korxonalar buxgalteriyasida belgilangan nomenklaturada har bir inventar obyekti bo‘yicha yuritiladi.