Tvchdpi "Matematika" kafedrasi, f-m f. f

Academic Research in Educational Sciences 
VOLUME 2 | CSPI CONFERENCE 3 | 2021 
 
Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari 
Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti 
Google Scholar 
Scientific Library of Uzbekistan 
Academic Research, Uzbekistan 53 www.ares.uz 
1-masala: 
Berilgan 
ABC
uchburchakni uning 
A
uchiga nisbatan 
k
=±
2
3
koeffisientlar bilan gomotetik almashtiring.
 
 
 
 
 
Yechish
: Uchburchakning 
B 
va
C 
uchlarini 
A
markazga nisbatan 
k
=
2
3
koefisienti bo’yicha almashtirib, 
B
ʹ
 
va 
C
ʹ
nuqtalarni topamiz. 
A
,
 B
ʹ
va 
C
ʹ
nuqtalarni 
kesmalar yordamida o’zaro tutashtirish natijasida 
ABC
uchburchakka gomotetik 
izlangan
AB
ʹ
C
ʹ
uchburchak hosil bo’ladi. 
Agar 
B
va 
C 
nuqtalarni 
A
markazga nisbatan 
k
= ̵
2
3
bo’yicha almashtirsak, 
ABʺCʺ uchburchak hosil bo’ladi. 

Gomotetiya metodi bilan masala yechishda yuqorida aytilgan ikki asosiy ish 

quyidagi tartibda bajariladi. 
1.
Masalada berilgan shartlardan shunday shunday bir shart ajratiladiki 
qolgan shartlar izlanuvchan figuraning shaklini, ajratilgan shart esa uning kattaligini 
aniqlab oladi. 
Izlanuvchan figuraning shaklini aniqlovchi shartlar ko’pincha u figuraning 
burchaklari yoki burchaklari bilan ba’zi chiziqli elementlarining nisbatlari, yoki faqat 
chiziqli elementlarining nisbatlari, yoki izlanuvchi figuraning ismi (kvadrat, teng 
tomonli uchburchak kabi) bo’lishi mumkin; izlanuvchi figuraning kattaligini aniqlash 
sharti esa u figuraning birorta chiziqli elementi yoki uning yuzi, yoki boshqa biror 
ma’lumot bo’lishi mumkin.
Berilgan masaladagi shartlarni mana shunday ikki gruppaga ajratib, izlanuvchi 
figuraning shaklini va kattaligini aniqlovchi shartlarni belgilash-berilgan masalani 
ikkita yordamchi masalaga ajratish-masalani analiz qilish bosqichida bajariladi. 
1.
Berilgan masalaning shartlarini yuqorida aytilganga analiz qilgandan 
so’ng, analizda belgilangan birinchi yordamchi masala(ya’ni izlanuvchi figuraning 
shaklini aniqlovchi shartlardan tuzilgan aniqmas masala) yechiladi. Buning natijasida 

---