Tuzuvchilar: S. Xasanova- toshkent shahar Chilonzor tumani 217- maktabning kimyo fani o’qituvchisi N. Azimova

IV_BOB.Metallar.(38soat)
25-dars	Metallarning tabiatda tarqalishi, olinishi va ishlatilishi. Laboratoriya ishi-4 Metallarning namunalari bilan tanishish. Tuzlar eritmalari bilan metallarning o‘zaro ta’siri	1
26-dars	Qotishmalar. Laboratoriya ishi-5. Qotishmalar namunalari bilan tanishish.	1
27-dars	Metallarning fizik va kimyoviy xossalari. Laboratoriya ishi-6 Tuzlar eritmalari bilan metallarning o’zaro ta’siri.	1
28-dars	Metallar korroziyasi.	1
29-dars	Elektroliz va uning amaliy ahamiyati - mis (II)-xlorid va kaliy yodid eritmalarining elektrolizi	1
30-dars	Masala, mashqlar va testlar yechish.	1
31-dars	Nazorati ishi -4	1
32-dars	Xatolar ustida ishlash. Masala, mashqlar va testlar yechish.	1
33-dars	Ishqoriy metallar.	1
34-dars	Natriy va kaliyning olinishi xossalari va eng muhim birikmalari.	1
35-dars	Soda ishlab chiqarish .	1
36-dars	Kalsiy va magniy .	1
37-dars	Amaliy mashg‘ulot. “Ishqoriy metallar” va “Ishqoriy yer metallar” mavzulariga oid tajribalar.	1
38-dars	Suvning qattiqligi va uni yumshatish usullari	1
39-dars	Masalalar yechish.	1
40-dars	Nazorat ishi-5.	1
41-dars	Xatolar ustida ishlash. Masala, mashqlar va testlar yechish.	1
42-dars	Amaliy mashg‘ulot Metallar mavzulariga oid tajribalar.Cho‘yan ishlab chiqarish.	1
43-dars	Aluminiy . Laboratoriya tajribasi – 8 Alyuminiyning kislota va asos eritmalari bilan o’zaro ta’siri.	1
44-dars	Aluminiyning xossalari . Laboratoriya ishi –9 alyuminiy va uning qotishmalari namunalari bilan tanishish.	1
45-dars	Aluminiyning birikmalari . Laboratoriya ishi –10 Alyuminiy gidroksidini olish uning kislota va ishqorlar bilan o’zaro ta’sirlashuvini o’rganish.	1
46-dars	Laboratoriya ishi –11.Alyuminiy tuzlari eritmalarining indikatorlarga ta’sirini o’rganish.Masalalar yechish.
47-dars	I guruh yonaki guruhcha elementlarining davriy jadvaldagi o‘rni. Atom tuzilishi. Xossalari, eng muhim birikmalari.	1
48-dars	Mis.Laboratoriya tajribasi. Misning ikki valentli tuzlaridan mis (II)-gidroksid olish.	1
49-dars	Kumush va oltin. Kumush va oltinning fizik va kimyoviy xossalari. Ishlatilishi.	1
50-dars	II guruh yonaki guruhcha elementlarining davriy jadvaldagi o‘rni. Atom tuzilishi. Xossalari. Laboratoriya tajribasi - ruxning suvda eriydigan tuzlaridan rux gidroksid olish va uni amfoterlik xossasini isbotlash.	1
51-dars	Xromning davriy jadvaldagi o‘rni va atom tuzilishi. Tabiatda uchrashi. Xossalari.	1
52-dars	Xromning 2,3,6 valentli birikmalari va xossalari.Laboratoriya ishi-14.Xromning ikki, uch olti valentli birikmalari.	1
53-dars	Nazorat ishi-6	1
54-dars	Xatolar ustida ishlash. Masala, mashqlar va testlar yechish.	1
55-dars	Marganes. Davriy jadvaldagi o‘rni, atom tuzilishi. Xossalari.	1
56-dars	Marganesning birikmalari.Laboratoriya ishi-15 Kaliy permanganat oksidlovchi.	1
57-dars	Temir.Laboratoriya ishi-16 Temirning (II)-va (III)-gidroksidlarini olish.	1
58- dars	Temirning birikmalari, ishlatilishi. Biologik axamiyati. Laboratoriya tajribasi - temirni 2 va 3 valentli tuzlarini olish. Ikki va uch valentli temir tuzlarini bilib olish.	1
59-dars	Nazorat ishi- 7	1
60-dars	Xatolar ustida ishlash. Masala, mashqlar va testlar yechish.	1
61-dars	O‘zbekistonda metallurgiya. Cho‘yan ishlab chiqarish	1
62-dars	Po‘lat ishlab chiqarish.	1
	V bOb. Noorganik kimyodan olgan bilimlarni umumlashtirish.(6soat)
63-dars	Kimyoviy ishlab chiqarish istiqbollari.	1
64-dars	Atmosfera va gidrosferani muhofaza qilish.	1
65-dars	Davriy qonun va elementlar davriy sistemasining ahamiyati.
66-dars	Kimyoviy reaksiyalarning kimyoviy ishlab chiqarishdagi ahamiyati.	1
67-dars	Nazorat ishi-8.	1
68-dars	Xatolar ustida ishlash. Masala, mashqlar va testlar yechish.	1

1- Nazorat ishi
Mavzu: Takrorlash .
Nazorat shakli:test
1.Sulfat va nitrat kislotalarini va zar suvini olinishini yozib qoldirgan olim kim?
A)Jobir Ibn Hayyom S)Abu Ali Ibn Sino
B)Gippokrat D)Abu Nasr Farobiy
2.Elektronni massasi nechaga teng?
A)1,6*10^-19kg B)9,1*10^-31kg S)6,02*10²³ kg D)19,93*10^-27kg
3.Ionlanish energiyasi nima?
A)elektronlarning atomdan ajralishi uchun zaruriy energiya miqdori.
B)neytral atomga bitta electron birikkandagi energiya.
S)elektronbirikkandagi energiya.
D)bir element atomi boshqa element atomini biriktira olishi.
4.Guruhlarda element tartib raqami ortishi bilan qanday hodisa kuzatiladi?
A)metallic xossasi kuchayadi,metallmaslik xossasi susayadi.
B)metallic xossasi susayadi,metallmaslik xossasi kuchayadi
S)metallmaslik xossasi ham, metallic xossasi ham o’zgarmaydi.
D)faqat metallmaslik xossasi o’zgarmaydi.
5.Eng kuchli metall berilgan qatorni toping.
A)Br B)Sc S)Na D)Ag
6.Vodorodning metal gidridlarida oksidlanish darajasi nechaga teng?
A)-2 B)0 S)-1 D)+2
7.Qaysi birikmada uglerodning massa ulushi ko’p?
A)CH₄ B)C₂H₆ S)C₄H₁₀ D)C₆H₁₂
8.Al₂(SO₄)₃ molekulasida б va π bog’lar soni nechta?
A)18 б;4 π B)18 б ;6 π S)16б ;3 π D)15 б ;6 π
9.0,5mol CH₄ dagi vodorod atomlar soni nechta?
A)3,01*10²³ B)6,02*10²³ S)1,204*10²⁴ D)1,204*10²³
10. Pog‘onachalardagi elektronlar soni qaysi formula bilan
Topiladi?
A)2 ·(2l +1) B)2·(l+1) S)2n² D)n²
11. 0,3 molAl₂ (SO4) ₃ tuzi suvda eritildi. Shu eritmada nechta alyuminiy va nechta sulfat ionlari bo‘ladi?
A) 1,204*10²² ta Al³⁺ va 1.806*10²² SO₄^2- B)1,806 *10²³ Al³⁺ va 1.806*10²³ SO₄^2-
S)3,612*10²³ Al³⁺ va 5,418*10²³ SO₄^2- D) 1,806 *10²³ Al³⁺ va 6,02*10²² SO₄^2-
12.PbS qanday rangli cho’kma?
A)oq B)qora S)yashil D)ko’k
13.Kaliy nitrit lakmus rangini qanday rangga bo’yaydi?
A) ko’k B)qizil S) rangsiz D)sariq
14.Kuchli asos kuchli kislotadan hosil bo’lgan tuz berilgan qatorni toping.
A) Na₂CO₃ B)AlCl₃ S)KNO₃ D)CuSO₄
15. Tuzlarning qaysilari faqat kationi bo’yicha gidrolizga uchraydi ?
1) kalsiy nitrat 2) aluminiy sulfid
3) temir (ll)-xlorid 4) ammoniy atsetat
5) litiy sulfat 6) magniy perxlorat
A) 2,4 B) 3,6 C)1,4 D) 3,5
16. qanday tuzlar qo’shilsa shunday rang paydo bo’ladi?5ta misol yozing.
17.Dissotsiatsiyalanish darajasi nima?
18. Aluminiy sulfid gidroliz jarayoni tenglamasini yozing.
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
19.siz turmushda sodir bo’ladigan gidroliz jarayoniga misol yozing.
20.O’zingiz hayotda ko’p ucratadigan 5ta moddani olib ularni qaysi kimyoviy bog’lanish turiga kiishini yozing.
2- Nazorat ishi
Mavzu:Metallmaslar.Uglerod guruhi.
Nazorat shakli:masala yechish.
I-variant
1. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshiruvchi reaksiya tenglamalarini yozing.
CaCO₃→CO₂→Na₂CO₃→NaCO₃→NaCl
2.Uglerodni jami elektronlarini necha %ini s elektronlari tashkil etadi?
3.Tarkibida 20% qo’shimcha modda bo’lgan 10gr ohaktosh to’liq parchalanganda (n.sh.da) necha l gaz ajraladi?
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
4.Ohaktoshdagi elementlarni % nisbatlarini aniqlang.Eng ko’p uchraydigan kremniyning birikmasi qaysi? Unda kremniy necha % ni tashkil etadi?
5.siz uglerodni qanday birikmalari haqida ko’p eshitgansiz 3ta birikmasi haqida tushunchalaringizni bayon eting.?
II-variant.
1.25gr ohaktosh qizdirilganda 10gr kalsiy oksidi olindi.Ohaktosh tarkibida necha %CaCO₃ bo’lgan?
2. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshiruvchi reaksiya tenglamalarini yozing.
CaCO₃→CaO→Ca(OH)₂→CaCl₂→ CaCO₃
3.11,2l(n.sh)da is gazi yonganda qancha miqdor issiqlik ajralib chiqadi?
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
4.Ohaktosh haqida nimalarni bilasiz?
5. Dalomitdagi elementlarni massa nisbatini aniqlang.

3-Nazorat ishi

Mavzu:kremniy
Nazorat shakli:masala yechish va mashqlar yechish.
I-variant
1.Kremniyning fizik xossalarini yozing.
2.3,2gr silan olish uchun necha gr magniy silidsid xlorid kislota bilan reaksiyaga kirishadi?
3.Si ning oxirgi elektronini to’rtta kvant sonlarini yozing.
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
4.Qumdagi kremniy va kislorodning massa nisbatini yozing.
5.Yurtimizdagi qaysi shaharlarining binolarida sopoldan tayyorlangan naqshlarni uchratamiz?
II-variant.
1.Kremniyning olinish reaksiya tenglamasini yozing.
2.Kremniyning elektronlarining necha %ini sharsimon elektronlar tashkil etadi?
3.6,4gr silan yonganda necha gr kremniy (IV)-oksid hosil bo’ladi?
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
4.Shishani qnday turlarini bilasiz?
5.Silandagi kremniy va vodorod atomlar soni nisbatini toping.

4-Nazorat ishi.

Mavzu:Metallar va elektroliz mavzularini umumlashtirish.

Nazorat shakli:Test
1.Metallarning olinish usullari berilgan qatorni toping.
A)Pirometalurgik,gidrometalurgik, elektroliz.
B) Pirometalurgik,gidrometalurgik,elektrotermik.
S) elektrotermik,elektroliz.
D)Aktiv metallar ta’sirida, gidrometallurgik.
2.Nodir metallar berilgan qatorni toping.
A)Ag,Au,Pt,Pd. B)Ag,Cu,Au,Sn. S)Mo,V,K,Zn D)Li,K,Na,Ca
3.Projektor va reflector tayyorlashda ishlatiladigan metallar berilgan qatorni toping.
A)Au,Cu B)In,Au S)Au,Ag D)Fe,Al
4.Eng quyi suyuqlanish haroratiga ega bo’lgan metall qaysi?
A)Hg B)Au S)Cu D)In
5.Metallarning aktivlik qatorini tuzgan olim kim?
A)A.M.Butlerov B)N.N.Beketov S)A.Lavuaze D)K.Vinkler
6.Qaysi reaksiya amalda bormaydi?
A)Zn+Pb(NO₃)₂= B)Pb+NaNO₃= S)Hg(NO₃)₂+Cu= D)Cu(NO₃)₂+Na=
7.22,4gr Fe zanglashi uchun (n.sh.da)necha l kislorod kerak?
A)22,4l B)6,72l S)67,2l D)4,48l
8.Elektroliz qonunlarini yaratgan olim kim?
A)M.Faradey B)A.M.Butlerov S) N.N. Beketov D)G.Shtall
9.Faradey soni nechaga teng?
A)96500 B)965 S)9650 D)6,02
10.CuSO₄ eritmasi elektroliz qilinganda anodda qanday modda ajraladi?
A)Cu,H₂ B)H₂,O₂ S)Cu, O₂ D)O₂
11.Chili selitrasini formulasi berilgan qatorni toping.
A)KNO₃ B)NaNO₃ S)Na₂SO₄ D)K₂SO₄
12.AgNO₃eritmasi orqali 6A tok 30 minut davomida o’tkazilganda qancha kumush ajralib chiqadi?
A)12gr B)14gr S)6gr D)3gr
13. 13,5 gr aluminiyda nechta atom bor?
A)7.02*10²³ B)5,01*10²³ S)6,02*10²³ D)3,01*10²³
14.Passiv metallar keltirilgan qatorni toping.
A)Cu,Hg,Ca B)Cu, Ag, Au S)Na,K, Zn D)Zn,Ag ,Au
15. X qaysi element bo’lishi kerak?
A)Cr B) Fe S) Cd D) Au
16.Faradeyning 1-qonunini ta’rifi qanday?
17.Qaysi elementlar ishqoriy metallarga mansub?
18.Og’ir metallarga misollar keltiring.
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
19.Biz doimo foydalanadigan yoritgich lampochkasida qanday metallar borligi haqida bilib oldingiz?
20.O’zbekistonda mavjud bo’lgan qanday metall konlari haqida eshitgansiz?

5-Nazorat ishi

Mavzu: Ishqoriy metallar. Soda ishlab chiqarish . Kalsiy va magniy. Suvning qattiqligi va uni yumshatish usullari.
Nazorat shakli:Masala yechish.
I-variant.
1. Massasi 516gr bo’lgan tabiiy gips kuydirilganda hosil bo’lgan alebastrning massasini hisoblang.
2.10gr CaCO₃ dan necha gr Ca(HCO₃)₂ olinadi?
3.Mg(HCO₃)₂+Ca(OH)₂=…………reaksiyani davon ettiring.
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
4.Kundalik hayotimizda eng ko’p uchratadigan natriynng qanday birikmalarini bilib oldingiz?
5.Ayollarimiz kir yuvish jarayonida qanday qilib qattiq suvni yumshatish usullaridan foydalanadilar?
II-variant.
1. 1,84gr dalomitni eritish uchun 10%li HCl eritmasidan necha gr kerak?
2.30gr MaSO₄ dan necha gr Mg₃(PO₄)₂olish mumkin?
3.CaSO₄ +Na₂CO₃=………….reaksiyani davom ettiring.
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
4.Kundalik turmushimizda ishlatildigan soda formulalarini yozib bering.
5.Gipsdan qanday maqsadlarda foydalanamiz?
6-Nazorat ishi.
Mavzu: Aluminiy. I guruh yonaki guruhcha elementlari. II guruh yonaki guruhcha elementlari. Nazorat shakli:Test.
1.Al₂O₃*nH₂O ushbu modda nomi berilgan qatorni toping.
A)korund B)boksit S)kaolin D)nefelin
2.Aluminiytermiya usulini kim kashf etgan?
A)A.M.Butlerov B)N.N.Beketov S)M.Lamonosov D)P.Uilard
3.Reaksiya unumi 90% bo’lgan 5,1gr Al₂O₃ elektroliz qilib necha gr Al olish mumkin?
A)2,43gr B)2,7gr S)5,4gr D)1,35gr
4Xrom (VI)-oksid qanday oksid turiga kiradi?
A) asosli B)kislotali S)Amfoter D)A va B
5.Cr+HCl=? Cr+Cl₂=? .xromning qanday birikmalari hosil bo’ladi?
A )CrCL, CrCL₂ B)CrCl₂, CrCl₃ S)CrHCL,CrCl D)reaksiya bormaydi
6.Cr elementini kim kashf etgan?
A) Berselius
B) L.Vaklen
S) X.K.Ersted
D)A.M.Butlerov.
7.Mis atomining s va d elektronlar soni berilgan qatorni toping.
A)8;9 B) 9;10 S)7;10 D) 6;8
8. 3Cu + 8HNO_3(suyl) =3Cu(NO₃)₂+ 2NO+ 4H2O
reaksiya tenglamasining koeffitsiyenti yig’indisi nechaga teng?
A)20 B)22 S)12 D)24
9.Cr ning tashqi d qobig’ida nechta elektroni bor?
A)4ta B)5ta S)6ta D)2ta
10.Mn ning qaysi oksidi kislotalik xususiyatiga ega?
A)Mn₂O₃ B)MnO₃ S)Mn₂O₇ D)B va S
11.8gr Cu ga konsentrlangan nitrat kislota ta’sir ettirilganda (n.sh.da) l gaz ajraladi?
A)5,6 l B)11,2 l S)2,24 l D)56 l
12.Oltin qaysi modda bilan reaksiyaga kirishadi?
A)mis kuporosi B) zar suvi S) xlorid kislota D)sulfat kislota
13.NaOH +Zn(OH)₂=…………
A)Na₂[Zn(OH)₂] B)Na₂[Zn(OH)₄] S)NaZn(OH)₂ D)Na₂ZnO₂
14.Cr ning amfoter oksidi berilgan qatorni toping.
A)Cr₂O₃ B)CrO S)CrO₃ Cr₂O₂
15.K₂Cr₂O₇ dagi Cr ning oksidlanish darajasini aniqlang.
A)+6 B)+3 S)+5 D)+7
16. Quyidagi o’zgarishlarni amalga oshiruvchi reaksiya tenglamalarini yozing.
Cr→Cr(OH)₃→Cr₂O₃→Cr→CrCl₃
17.Tarkibida 10% qo’shimchalar bo’lgan 10 gr Cr₂O₃ dan necha gr Cr olish mumkin?
18.Au ning olinish usullarini yozing.
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
19.Kundalik turmushda ishlatiladigan qanday metallardan tayyorlangan idishlarni bilasiz?
20.Oltin bilan tilloni farqlab bering?
7- Nazorat ishi
Mavzu: Marganes, temir cho’yan va po’lat.
Nazorat shakli:Masala yechish.
I-variant.
1. KMnO₄+KNO₂+H ₂SO₄= reaksiyani davom ettiring va elektron-balans usulida tenglashtiring.
2.Tarkibida 10%qo’shimcha modda bo’lgan 30gr kaliy permanganat parchalanganda necha gr marganesli birikma hosil bo’ladi.
3.Temir atomining oxirgi d elektronlarini kvant sonlarda ifodalang.

Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:

4.Hayotda ko’p kuzatadigan temirning zanglashini kimyoviy tenglamalar orqali tushuntiring?
5.Temir haqida qanday ma’lumotlarga ega bo’ldingiz?
II-variant.
1. KMnO₄+ H₂S + 8H2SO₄= reaksiyani davom ettiring va elektron-balans usulida tenglashtiring.
2.15,2gr temir(II)-sulfat kislotali sharoitda kaliy permanganat bilan oksidlanib necha gr temir (III)-sulfatga aylanadi?
3. Tarkibida 10% qo‘shimchalar tutgan qancha magnitli temir dan 10 t temir olinadi?
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
4.Ko’pincha tarkibida temir saqlovchi dorilar nima maqsadda ishlatiladi va temir saqlovchi qanday dorilar nomini bilasiz?
5.Mn elementi haqida 8-sinfda qanday ma’lumot berilgan?
8- Nazorat ishi
Mavzu:Kimyoviy ishlab chiqarish. Kimyoviy reaksiyalarning kimyoviy ishlab chiqarishdagi ahamiyati. Atmosfera va gidrosferani muhofoza qilish.
Nazorat shakli:Yozma ish.
I-variant.
1. Ikki valentli metall oksidining 4 g ni eritish uchun 36,5g 40% li xlorid kislota eritmasi sarf landi. Bu qaysi element oksidi edi?.
2.Domna pechida sodir bo’ladigan kimyoviy jarayonlarni yozing.

3. H3PO3 molekulasining markaziy zarrachasiga mos elektron konfiguratsiyasini toping.

Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
4 .Atrof muhitni tozaligini saqlash uchun nimalarga e’tibor berasiz?.
5.Po’latni qanday turlarini bilasiz?
II-variant.
1. X, Y, Z elementlar bir davrda ketma-ket joylashgan. Ushbu element atomlari 3X, 2Y,
1Z miqdoriy nisbatda reaksiya davomida berishi mumkin boʻlgan maksimal elektronlar soni yigʻindisi 10 ga teng boʻlsa, Z element joylashgan guruh tartib raqami qanday boʻladi?
2. 80 gramm 20% li mis (II)-sulfat tuzi eritmasi bilan temir to‘liq reaksiyaga kirishganda necha gramm mis hosil bo‘ladi?
3.HClO₄ molekulasining markaziy zarrachasiga mos elektron konfiguratsiyasini toping.
Kompetentlikni aniqlash uchun materiallar:
4.Qishloq xo’jaligi ekinlari zararkunandalariga qarshi kurashish uchun pestitsidlardan foydalanish shartmi?
5.Siz plastmassa chiqindilari bilan atrof muhitga zarar keltirmaslik uchun nima qilgan bo’lardingiz?

10-sinf ORGANIK KIMYO

(68 soat haftasiga 2 soat)

Darslar	Bo’limlar va mavzular	soat
	I BOB. Organik kimyoning asosiy tushuncha va qonunlari (3soat)
1-dars	Organik kimyo tarixi. Organik birikmalarning o‘ziga xos xususiyati.	1
2- dars