Tuzuvchilar: M. J. Rajabov

IMO-ISHORAIAR  ORQALI  MULOQOTGA  KIRISHISH  VA
UIARN1NG  KELIB  CHIQISH1
B u tu n   j a h o n d a   i m o - i s h o -  
ralar  orqali  m u loq olg a   kirishish 
b i r - b i r i d a n   f a r q   q i l m a y d i .  
O d a m l a r   b a x tl i   b o ' l i s h s a   — 
kulishadi,  g 'a m g i n   b o'lishsa  — 
qo voqlarini  solishadi,  g 'a z a b l a -  
n ish sa   —  o 'q r a y i b   q a ra s h a d i. 
Bosh  irg'atLsh  b u tu n   d u n y o d a  
«ha»  yoki  «tasdiqni»  bildiradi.
1-rasm.
 
Yelkani  qisish. 
ц и  t u g 'm a   im o -ish o ra g a   o 'x -
sh ay d i,  c h u n k i  u n d a n   kar  va  k o T   o d a m l a r   h a m   foydala- 
nishadi.  B o sh n i  in kor  qilish  yoki  ro/.i  em aslik  m a 'n o s i d a  
c h a y q a s h   esa  universal  b o 'lib ,  bolalikda  ixliro  qilingan 
im o - is h o r a la rd a n   biri  b o'lsa  ajab   em as.  C h a q a lo q   sulga 
to 'y g a n d a n   s o 'n g   o n a   k o 'k ra g in i  x o h la m a y   q o la d i  va 
b o s h  in i  b i r   l o m o n d a n   b o s h q a   t o m o n g a   c h a y q a y  
b o sh la y d i.  K ic h k in a   bola  q o r n i   t o 'y g a n d a   o v q a t  b e - 
rilayotgan  q o s h iq d a n   o g 'z in i  olib  q o c h a d i,  y a 'n i   bosh ini 
u  y o q d a n - b u   y o q q a   b u r a d i .   Bu  b i l a n   u  o ' z i n i n g  
noroziligi  va  salbiy  m u n o s a b a tin i  ifodalash  u c h u n   bosh 
c h a y q a s h n i  o 'r g a n a d i.
B a ’z i  i m o - i s h o r a l a r n i n g   kelib  c h iq is h   s a b a b l a r i n i  
ibtidoiy  o 'tm is h im i/.  m isolida  k u z a ta m iz .  TLshni  irjay- 
tirish  d u s h m a n g a   h u ju m   qilish  h o la tid a n   sa q la n ib   qolgan 
va  z a m o n a v iy   o d a m   u n d a n   g 'a z a b   bilan  k ulganda  yoki 
d u s h m a n l i g i n i   q a n d a y d i r   b o s h q a  
v o s i t a  
b i l a n  
ifo d a la g a n d a   fo y d ala n ad i.  Kulgi  ilk  b o r   ta h d id   r a m / i  
b o ' l g a n ,   a m m o   b u g u n   u  d o ' s t o n a   i m o - i s h o r a l a r  
m a jm u id a   xu rsand chilik   yoki  xayrxohlikni  bildiradi.
8

---

«Y elkani  q is ish»  ish o ra s i  in so n   g a p   n im a   h a q id a  
k e tayotgan iig ini  bilm asligi  yoki  tu s h u n m a s lig in i  bildi- 
ruvchi  universal  im o -is h o ra g a   yaxshi  misol  b o 'lad i.  Bu 
uch  tarkibiy  q  is nida n  ib orat  u y g 'u n   im o - is h o r a d ir ;  k o '-  
tarilgan  y elkalar  va  c h im iriig a n   qoshlar.
Verbal  tillar  bir-biridan  m ad a n iy a t  turiga  k o 'ra   farq 
qilgani  kabi  bir  m illatning  noverbal  lili  boshqa  millalning 
noverbal  tilidan  farq  qilishi  m u m k in .  Q a n d a y d ir   im o -  
Lshora  bir  millatga  u m u m   Ian  olingan  aniq  talqinga  ega 
b o 'l s a ,  b o s h q a   m illa ld a   u  h e c h   q a n d a y   belgiga  ega 
b o 'l m a s l i g i   y o k i   b u i u n l a y   q a r a m a - q a r s h i   m a ' n o n i  
bildirishi  m u m k in .  M a salan ,  h a r   xil  m illatlar  to m o n id a n  
q u y idagi  u c h ta   tipik  im o-L sh o ra larn in g   q o 'l   b a r m o q -  
laridan  aylana  yasash,  bosh  b a rm o q n i  yuqoriga  ko'tarish  
va  b a r m o q l a r   b ila n   V  ga  o 'x s h a s h   i m o - i s h o r a l a r n i  
ifodalash  lalqin  qilinishidagi  tafo v u lla m i  k o 'rib   c hiqam iz.