Tuzuvchilar: M. J. Rajabov

8-rasm.  Ilududlarning  turlari.
4. 
J a m o a t g a   oid  h u d u d   (3 ,6  in e t r d a n   o r tiq i.  Biz 
o d a m l a r n i n g   k a ti a   g u r u h i g a   m u r o j a a t   q i l g a n i m i z d a  
a y n a n   a u d ito riv a d a   m a n a   s h u   m a s o fa d a   turish   qulaydir.
HUDUDIY  MAKONDAN  AMALIY  FOYDALANISH
O d a t d a ,   b iz n in g   in ti m   h u d u d i m i z   b o s h q a   o d a m  
t o m o n i d a n   ikki  s a b abga  k o 'r a   buziladi:
—  b irinchi  h u d u d   «buzuvchi»,  bizning  yaqin  q a rin -  
d o s h   yoki  d o 's tim iz ,  yoki  ishqiy  m u n o s a b a tla rn i  niyat 
qilib  bizga  y aq in lashish ni  x o hlov ch i  in so n   bo'lsa;
—  ikkinchi  «buzuvchi»,  d u s h m a n o n a   niyatli  va  bizga 
h u ju m   qilishga  m oyil  b o 'lg a n   inson.  A g ar  biz  bcgona 
o d a m la r n in g   shaxsiy  va  ijtimoiy  h u d u d  la rim izga  boslirib 
kirishiga  ch id a sa k ,  b e g o n a n in g   intim   h u d u d g a   bostirib 
kirishi  o rg a n iz m im iz   ichida  turli  liziologik  reak siyalar  va 
o 'z g a ris h la r   uyg'o tad i.  Y urak  tezroq  urishni  boshlaydi, 
q o n g a   a d re n a lin   ajralib  c h iq a   bo shlaydi,  q o n   bizning 
o ig a n iz m im iz n in g  jan g g a  j is m o n iy   tayyorgarligidan  signal 
b c rg a n d a y   miya  va  m usku llarg a  quyiladi.  ya  ni  ja n g o v a r  
holatga  tayyorianadi.
Bu  s h u n i  bildiradiki,  a g a r  siz  h ozirgina  tanLshgan 
o d a m n i n g   q o'lig a   d o 's t o n a   tcginsangiz  yoki  uni  q u c h o q -
24

---

l a s a n g i z ,  u n d a   hu  s iz g a   n i s b a t a n   s a lb i y   r c a k s i y a n i  
uyg'o tish i  m u n ik in   va  h a t t o   u  sizga  kulib  qarasa  h a m . 
sizni  xal'a  q ilm a s lik   u c h u n   u n g a   bu  y o q a y o t g a n d a y  
k o ‘rsatishga  h a ra k a t  qiladi.  A gar  o d a m l a r   siz  bilan  biiga 
h o l g a n d a   o ' z l a r i n i   q u l a y   his  q ilis h la rin i  is ta s a n g iz , 
«M asofaga  rioya  qil»  d c g a n   oltin  q oidaga  a m a l   qiling. 
Iloshqa  o d a m l a r   bilan  n iu n o s a b a tim iz   q a n c h a lik   intim 
b o 'ls a ,  u la rn in g   h u d u d ig a   y a q in   b o r is h im iz   va  h a tt o  
kirishimizga  ruxsat  bcradi.  M a sa la n .  ishga  yangi  q abul 
qilingan  x o dim   bo shida  j a m o a   unga  sovuq  m u n o s a b a td a  
b o 'ly a p ti  d e b   o 'y l a s h i   m u m k i n ,   a m m o   u l a r   ijtim oiy 
h u d u d   niasofasini  u s h la b   turishibdi,  c h u n k i  u ni  yaxshi 
billshmaydi.  X i z m a td o s h la r   uni  yaxshiroq  bilib  o lg an - 
laridan  s o 'n g   u la r  o 'rta s id a g i  h u d u d iy   m asofa  qisqaradi 
va  o x i r - o q i b a t   u n g a   s h a x siy   h u d u d   d o i r a s i d a ,  b a 'z i  
holatlarda  esa  intim  h u d u d g a   h a m   kirishga  ijozat  beriladi.
A gar  sizni  yangi  yil  bilan  tabriklab  b egona  o d a m   yoki 
yaqin  d u g o n a n g iz n in g   eri  o 'p s a ,  c h u n k i  u lar  ikkisi  h a m  
b a d a n la rin in g   quyi  q lsm in i  k a m id a   siz.nikidan  15  sm  
u z o q lik d a   t u ti s h a d i ,  bu  m a s o f a   b u t u n la y   b o s h q a c h a  
bo'ladi.
M asofaviy  h u d u d g a   q a l'i y   itoal  qilishni  talab  etuvch i 
q o id a   b u n d a n   istisno  b o 'lib .  in s o n n in g   m a k o n i  bilan 
bog'liqdir.  M a sa la n ,  k o m p a n iy a   b o sh q a ruv c h isi  va  uning 
q o 'l  ostidagi  bir  x o d im i  baliq  ovidagi  j o 'r a l a r   (sherik) 
b o'lib,  bu  d a m   olish  paytida  bir-b irin in g   shaxsiy  h u - 
d u d in i  h a m .   intim   h u d u d in i  h a m   bosib  o 't is h i   m u m k in . 
lsh d a   esa  b o sh q a ru v c h i  uni  ijtimoiy  h u d u d   m asofasida 
ijtim oiy  ta b a q a la sh u v n in g   y o z ilm a g a n   q o id alariga  rioya 
qilib  tutishi  m u m k in .
K o n s e r tla r d a ,  k in o z a lla r d a ,  t r a n s p o r t l a r d a .  liftdagi 
zichlik  o d a m la rn in g   noiloj  bir-birin in g   intim   h u dudiga  
bostirib  kirishlariga  o lib  keladi  va  ularn in g   bu  bostirib 
kirishga  m u n o sa b a tla rin i  kuzatish  qiziq.  G 'a r b d a   o d a m l a r  
t i r b a n d   j o y d a ,   m a s a l a n ,   a v t o b u s   y o k i  l if td a   o ' z i n i  
tutishining   q a to r   y oz ilm a g a n   qo idalari  m avjud.
2 5

---

M a n a   ular:
1.  H e c h   k i m   b i l a n ,   h a t t o   t a n i s h i   b i l a n   h a m  
gapirishga  ruxsat  berilm aydi.
2.  B o s h q a lar  k o 'z ig a   tik  q a ra s h   tavsiya  qilinm aydi.
3.  Y u /   chtirossi/.,  ifodasiz  b o 'lish i  kerak,  h e c h   q a n ­
d a y   e m o ts iy a n i  n a m o y o n   qillsh  m u m k i n   em as.
4.  A gar  s i/ n i n g   q o 'lin g iz d a   kilob  yoki  gazeta  b o 'lsa . 
u ni  o 'q ish   bilan  m a s h g 'u l  b o 'lish in g iz  kerak.
5.  T r a n s p o r td a   q a n c h a lik   z ic h   b o 'lsa n g iz ,  h a ra k a l-  
laringiz  s h u n c h a   bosiq  b o 'lish i  kerak.
6.  Liltda  faqal  q a v a tla r  ko'rsatkichiga  q a ra s h   kerak.
K o 'p   holiard a  j a m o a t   tra n sp o rtid a   tig'iz  paytda  Ishga
b o r a d i g a n   o d a m l a r n i   n o c h o r ,   b a x ts i z ,  e /.ilg a n   d e b  
a ta s h a d i.  Bu  silatlash  o d a td a   u larning  ifodasiz  yuzlari 
t u la y li   ish la tila d i.  a m m o   c h e t d a g i   k u z a t u v c h i l a r   o ' z  
b a h o la s h  la rida  xato  qilishadi.  U la r  o d a m l a m i n g   faqat 
sid q id ild a n   b e g o n a la r n i n g   in tim   h u d u d l a r i g a   b o s tirib  
kirishi  s h a ro itla rid a   x u lq -a tv o r  qoidalariga  rioya  qillsh- 
larini  k o 'rish y a p ti.
Agar  siz.da  bu  xususda  sh u b h a   b o 'lsa ,  keyingi  sa la r 
o d a m l a r   tirband  kinozalga  kirganingizda  o 'z in g iz n i  ku- 
z a t i n g .   S iz   k o ' p l a b   b e g o n a   q i y o f a l a r   o ' r a b   o l g a n  
o'rn in g i/.g a   kirishingiz  b ila n o q .  d a s tu r la s h g a n   ro b o tg a  
o 'x s h a b   o d a m l a r   z ic h   j a m o a t   joylarida  o 'z i n i   lu s h i-  
n ish n in g   y o z ilm a g a n   qoidalariga  itoat  qilishni  boshlaysiz. 
Siz  k i n o d a   k r e s l o la r n in g   k e t m a - k e t l i g i   b o 'y i c h a   o ' z  
q o 's h n in g i z   bilan  k resloning  tirsak  q o   vuvchi  b urcha gi 
u c h u n   raq o b a t  q ilishni  b o s h la g a n in g i/d a   n im a   u c h u n  
klnoga  h a m r o h s iz   kelgan  o d a m l a r   c h iro q   o 'c h is h i   yoki 
film  b o s h la n m a g u n c h a   o ' z   o 'rn ig a   o'tirm asligin i  tu sh u n ib  
olasiz.  H a r   s a la r   biz  Hilda,  tirband  a v tobusda  ke ta yot- 
g a n im iz d a   atro fd ag i  o d a m l a r   biz.  u c h u n   y o 'q d a y .  a m m o  
b izga  b e v o s ita   t e g i n m a g u n l a r i c h a   biz  u la rg a   e ’t ib o r  
be rm a y m iz .  B u n d a   xuddi  o 'z in in g   tazyiqi  bilan  intim  
h u d u d im iz d a   o d a m l a r   o 'z im i z n i   mudol'aa  qillsh  holatiga 
olib  kelib  q o 'y g a n d a y   taassuro t  p ay d o   b o'ladi.