Tuzuvchi: Usmonova Ziyoda

TUZUVCHI: Usmonova Ziyoda

1. Uchta qo’shiluvchining yigindisi 4040, ikkinchisi 1200. Uchinchi qo’shiluvchi nimaga teng? Uchta qo’shiluvchining yigindisi 4040, shart qismi ik kinchisi 1200. Uchinchi qo’shiluvchi nimaga teng? Savol qismi

KO’RGAZMA

1200

4040

Qisqa yozuv: Yig’indi - 4040 Ikkinchi qo’shiluvchi – 1200 Uchinchi qo’shiluvchi - ? Yechish: 1-usul 4040-1200=2840 Demak, 1 va 3 qo’shiluvchilar yig’indisi 2840 ga teng bo’lishi kerak ekan. Unda misolni tanlsh yo’li bilan yechamiz. Masalan, 2000+840=2840 1820+1020=2840 va hokazo… 2-usul 2840:2=1420 (1420*2)+1200=4040

TAHLIL O’quvchilarga masalani yechishdan oldin quyidagi savollar beriladi: 1. Masalada nechta qo’shiluvchi berilgan? (3 ta) 2. Qo’shiluvchilarning yig’indisi nechaga teng? ( 4040 ga ) 3. Ikkinchi qo’shiluvchi nechaga teng? ( 1200 ) 4. Uchinchi qo’shiluvchini toppish uchun qanday amallarni bajaramiz?

2. To’g’ri to’rtburchakning bo’yi endian ikki marta uzun. Agar eni 5sm bo’lsa, uning perimetrini toping. To’g’ri to’rtburchakning bo’yi shart endian ikki marta uzun, eni 5sm qismi uning perimetrini toping savol qismi

Ko’rgazma a=5sm b=2a

P=?

Qisqa yozuv Bo’yi – 5sm eni - ?,2 marta uzun P(perimetr)- ? Yechish: 1) 5×2=10 (sm) 2) (5+10)×2=30 (sm) Javob: P=30 sm

Tahlil Masalani yechishda chizmadan foydalaniladi.Shartga ko’ra eni 5 sm va bo’yi endidan 2 marta uzun bo’lgan to’g’ri tu’rtburchak chiziladi. Bu jarayonda oquvchilar ham masalani kp’z oldilarida jonlantirishadi va to’rtburchakning ikkinchi tomonini ham topishadi. Keyin perimetrni toppish uchun formuladan foydalaniladi. P=(a+b)×2

3. 36 metr shoyidan 12 ta ko’ylak tikildi. 54m shoyidan xuddi shunday nechta ko’ylak tikish mumkin.? 36 metr shoyidan 12 ta shart qimi ko’ylak tikildi. 54m shoyidan xuddi shunday savol q nechta ko’ylak tikish mumkin.?

Ko’rgazma 36 metr 12 ta 54 metr ?

Qisqa yozuv 36 metrdan – 12 ta ko’ylak 54 metrdan - ? ta ko’ylak Yechish: 1-usul 2-usul 1) 36:12=3 54:(36:12)=54:3=18 2) 54:3=18

Tahlil O’quvchilarga masalani yechishdan oldin tahlil uchun quyidagi savollarni berib o’tamiz: Bolalar bizda necha metr shoyi matosi bor? (36 metr) 36 metr shoyidan nechta ko’ylak tikildi? ( 12 ta ) Bitta ko’ylakka necha metr shoyi matosi ketishin bilish uchun qaysi amalni bajaramiz? (: bo’lish amalini) Bitta ko’ylak uchun necha metr shoyi ketar ekan bolalar? ( 3 metr) 54 metr shoyidan xuddi shunday nechta ko’ylak tikish mumkinligini bilish uchun qaysi amaldan foydalanamiz? (:bo’lish) 54 metr shoyi matomizni nechiga bo’larkanmiz? (3 ga)

4- masala Shaharni obodonlashtirish uchun maktabning 9-sinf o’quvchilari 1700 tup ko’chat o’tqazishdi . 10-sinf ikki marta ko’p ko’chat o’tqazdi .Necha tup ko’chat o’tqazilgan? Shart qismi Shaharni obodonlashtirish uchun maktabning 9-sinf o’quvchilari 1700 tup ko’chat o’tqazdi. 10-sinf esa ulardan ikki marta ko’p. Savol qismi : Necha tup ko’chat o’qazilgan?

Ko’rgazma

Qisqa yozuv Ko’chat o’tqazildi -1700 tup 10-sinf o’quvchilari - ? 2 marta ko’p Yechish : 1-usul 1) 1700 *2=3400 2)1700+3400=5100 2 –usul (1700*2)+1700=3400+1700=5100

Tahlil Masalani yechishda tahlil uchun quyidagi savollarni berib o’tamiz 9- sinf o’quvchilari necha tup ko’chat o’tqazishdi? (1700 tup) 10- sinf o’quvchilari-chi? (2 marta ortiq) Jami qancha ko’chat o’tqazildi? Masalani yechish uchun qanday amallardan foydalanamiz?

5- masala Oradagi masofa 360 km bo’lgan ikki shahardan “matiz” va “nexia” mashinalari bir-biriga qarab yo’lga chiqishdi. “Nexiya”ning tezligi soatiga 96 km, “matiz”ning tezligi soatiga 84 km bo’lsa, ular necha soatdan keyin uchrashishadi? Shart qismi: Oradagi masofa 360 km bo’lgan ikki shahardan ikkita mashina bir-biriga qarab yo’lga chiqdi. Birinchisining tezligi 96 km, ikkinchisining tezligi esa 84 km. Savol qismi: Mashinalar necha soatdan keyin uchrashishadi?

Ko’rgazma 84km 94km 360 km

Qisqa yozuv: Orasidagi masofa- 360 km Nexianing tezligi- 96 km Matizning tezligi -84 km Vaqt --? Yechish: 1-USUL: 96+84=180 360:180=2 2-USUL: 360:(96+84)=2

Ko’rgazma