Tuzuvchi: Katta o’qituvchi M. Abduraxmanov Taqrizchi: katta o’qituvchi D. Yoldosheva

GLOSSARIY
1. Tillararo qiyoslash- turli tillar bir-biriga taqqoslanadi.
2.Tillararo qiyoslash- bir tomondan, qardosh tillarni, ikkinchi tomondan, noqardosh tillarni o‘rganish va o‘qitish tajribasi ta’sirida maydonga keldi.
3.Tillararo qiyoslash- o‘ziga xos tadqiqot usullari sistemasiga ega. U ikki xil tilshunoslik metodini vujudga keltirdi. Birinchisi, qardosh tillarni qiyoslash, ikkinchisi esa noqardosh tillarni qiyoslash.
4.Birinchi tip qiyoslash- qardosh tillardan bittasini boshqasiga qiyoslash yo‘li bilan ularning tarixiy taraqqiyoti, ular o‘rtasidagi farqlanish jarayoni ochib beriladi. Bunday qiyoslash qiyosiy-tarixiy metod asosida olib boriladi va tillarning genetik umumiyligiga asoslanadi.
5.Ikkinchi tip qiyoslash- turli sistemadagi tillar asosida olib boriladi va uning natijasida tipologik kategoriyalar aniqlanadi. Bunday metod qiyosiy-chog‘ishtirma metod sanaladi.
6.Til- doimo o‘sishda, rivojlanishida bo‘lgan dinamik hodisadir. Ana shunday o‘zgarishlar davrlar o‘tishi bilan yig‘ilib, miqdor o‘zgarishi sifat o‘zgarishiga olib keladi..
7. Lingvistik vositalar- yordamida tilning kelib chiqishi va tarixiy taraqqiyot davrlarini belgilash leksikostatistik yoki glottoxronologik metod sanaladi.
8. Glottoxronologik metod-Amerika olimi Moris Svodesh tomonidan qo‘llanilgan. U biologiya fanlaridagi radiouglerod yordamida yoshni belgilash metodini tilshunoslikka olib kirdi. Har qanday jonli organizmda (hayvonlarda, o‘simliklarda va boshq.) ma’lum miqdorda radioaktiv uglerod mavjud.
9. M.Svodesh-tilning leksik qatlamidagi leksemalarning asosiy qismi barqaror tezlikda o‘zgarishiga e’tibor berdi. Bunday barqaror tezlikda o‘zgarish xususiyatiga ega so‘zlarning saqlash foizi ming yilda 81 % + 3 % ga teng deb olinadi.
10. Tarixiy-tipologik tadqiqotlar makrotil oilalarida til kategoriyalari (zamon, nisbat, shaxs-son kategoriyasi kabilar)ning shakllanish jarayonini aniqlash imkonini beradi.


14.Mavzu: Синергетик ва когнитив-консептуал тахлил методи