Тузувчи : Файзуллаева Н

Ko’rsatkichlar	2011	2012	2013	2014	2015
2016
Daromadlar – jami	100	100	100	100	100	100
1. To’g’ri soliqlar	26,4	25,4	24,2	23,4	24,1	24,0
YUridik shaxslar foyda solig’i	5,1	4,7	4,0	3,5	3,2	3,0
Jismoniy shaxslar daromad solig’i	11,2	10,8	10,4	10,3	10,4	10,1
2. Egri soliqlar	48,2	49,0	51,1	53,1	52,6	51,5
QQS	27,9	28,0	28,8	29,9	29,7	29,0
Aksiz	14,9	14,9	15,9	15,6	15,4	15,3
3. Resurs to’lovlari va mol-mulk solig’i	15,4	15,6	14,8	13,6	13,2	12,9
4. Boshqa daromadlar	10,0	10,0	9,9	9,9	10,1	11,6

Manba: O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi

12.5.2-jadval

Davlat byudjeti xarajatlari tarkibi (YAIMga nisbatan%da)

Ko’rsatkichlar	2011	2012	2013	2014	2015	2016
Harajatlar – jami	100	100	100	100	100	100
Ijtimoiy soha va aholini ijtimoiy qo’llab-quvvatlash harajatlari	58,0	58,9	58,7	58,8	58,8	58,9
Iqtisodiyotga harajatlar	11,5	11,1	10,6	10,7	10,5	10,6
Markazlashtirilgan investitsiyalarni moliyalashtirish harajatlari	6,6	5,4	5,6	5,1	5,1	5,2
Davlat hokimiyati, boshqaruv, sud va o’z-o’zini boshqarish organlarini saqlab turish harajatlari	3,8	4,1	4,5	4,5	4,4	4,4
4. Boshqa xarajatlar	20,1	20,5	20,6	20,9	21,2	20,9

Manba: O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi
Mazkur Standartning maqsadi hisob siyosatini tanlash va o’zgartirishlar kiritish mezonlarini, shuningdek byudjet tashkilotlari tomonidan byud­jet hisobini va moliyaviy hisobotni tuzish, hisob siyosatidagi o’zgarishlar to’g’risidagi axborotni ochib berish tartibini belgilab berishdan iborat. U byudjet tashkilotlarining moliyaviy hisobotlariga bo’lgan ishonchlilik darajasini va ma’lum bir davriylikdagi moliyaviy hisobotlarini, shuningdek boshqa byudjet tashkilotlarining moliyaviy hisobotlarini o’zaro solishtirish darajasini oshirishga mo’ljallangan.

Davlat byudjeti defitsiti (profitsiti). 2016 yil uchun Davlat byudjeti daromadlari prognozi 101,3%ga ijro etildi. Bu esa Davlat byudjetining YAIMga nisbatan 0,1% profitsit bilan bajarilishi va Davlat byudjeti muvozanatini ta’minlash imkonini berdi.

Mamlakatimiz byudjet siyosatini takomillashtirish yuzasidan birinchi yarim yillikda qabul qilingan, byudjetlarning daromad bazasini kengaytirishga, byudjetlararo munosabatlarni takomillashtirishga va byudjet mablag’larining xarajatlar samaradorligini, natijadorligini oshirishga qaratilgan chora-tadbirlar hisobot davrida Davlat byudjetini mutanosib ijro etish imkonini berdi.

Soliqqa tortish tizimini soddalashtirishga qaratilgan byudjetlararo munosabatlarning va soliq ma’muriyatchiligining zamonaviy mexanizmlari joriy etilayotganligi qayd etildi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Mahalliy byudjetlarni shakllantirishda mahalliy davlat hokimiyati organlarining vakolatlarini kengaytirish chora-tadbirlari to’g’risida»gi hamda «Soliq ma’muriyatchiligini tubdan takomillashtirish, soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarning yig’iluvchanligini oshirish chora-tadbirlari to’g’risida»gi farmonlarining tutgan o’rni alohida qayd etilib, ushbu farmonlarga muvofiq aholining real daromadlarini, hayoti darajasi va sifatini oshirish, respublika byudjetidan moliyalashtirishga bog’liqlikni kamaytirish, mahalliy davlat hokimiyati organlarining mustaqilligini kuchaytirish maqsadida hududlarni kompleks rivojlantirishning barqaror moliyalashtirilishini ta’minlash mamlakatimiz byudjet siyosatining asosiy vazifasi etib belgilangan.

Ushbu farmon doirasida joriy yilning 1 iyulidan 31 dekabriga qadar Toshkent shahrida va uning tumanlarida ularning byudjetlari daromadlari va xarajatlarining yangi tuzilmasini nazarda tutuvchi tajriba o’tkazilmoqda. Ushbu chora-tadbirlar natijasida Qoraqalpog’iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar byudjetlarining xarajatlari ulushi davlat byudjeti tuzilmasida hisobot yilida 53 foizgacha o’sdi.

Hududlarning mahalliy byudjetlarni mustahkamlashga doir zaxiralaridan va resurs imkoniyatlaridan foydalanishni kengaytirish sohasida olib borilayotgan chora-tadbirlar tufayli o’tgan davrda bevosita soliqlardan tushgan tushumlar miqdori 5528,7 milliard so’mni tashkil etganligi hamda 2016 yilning shu davriga nisbatan 793,8 milliard so’mga, ya’ni 16,8 foizga o’sganligi deputatlar tomonidan ta’kidlandi.

SHu bilan birga, deputatlar Davlat byudjetining va davlat maqsadli jamg’armalari byudjetlarining daromadlarini shakllantirishdagi hamda mablag’laridan samarali foydalanishdagi xato va kamchiliklarga to’xtalib o’tdilar. Xususan, Davlat byudjetining hisobot davridagi ijrosining borishi tanqidiy tahlil qilingan holda, mahalliy davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari tomonidan mavjud zaxiralar hamda resurs imkoniyatlaridan etarlicha foydalanilmaganligi qayd etib o’tildi.

Jadal ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishga doir mintaqaviy dasturlarni, ayniqsa, sanoat va xizmatlar ko’rsatishni rivojlantirish sohasidagi dasturlarni amalga oshirish orqali tumanlar va shaharlarning subvensiyalarga bog’liqligini qisqartirishga etarli darajada e’tibor qaratilmayapti. CHunonchi, hisobot davrida sanoat sohasida mikrofirmalarga va kichik korxonalarga imtiyozlar berish hisobiga Qoraqalpog’iston Respublikasining atigi 9 ta tumani hamda Xorazm viloyatining 7 ta tumani, shuningdek, 27 ta tuman va shahar subvensiyadan chiqarildi. SHu bilan bir vaqtda 73 ta tuman hanuzgacha subvensiya holatida qolmoqda.

Bundan tashqari, mamlakatimiz asosiy moliyaviy hujjatining hisobot davridagi ijrosiga oid materiallar to’liq taqdim etilmaganligi uchun moliyaviy idoralar deputatlar tomonidan tanqid qilindi. SHu sababli deputatlar birlashmalarida va sohaga oid qo’mitada muhokamaga tayyorgarlik ko’rish jarayonida qo’shimcha materiallar so’rab olindi.

Umuman olganda, majlis yakunlariga ko’ra, Davlat byudjetining va davlat maqsadli jamg’armalari byudjetlarining 2017 yil birinchi yarim yilligidagi ijrosi to’g’risidagi hisobotni tasdiqlash haqida qaror qabul qilindi.