Тузувчи : Файзуллаева Н

ΔY - b
----------- = ------- 
ΔT 1- b
Agar davlat byujetiga barcha soliq tushumlari joriy daromad–Y dinamikasiga bog’liq deb 
hisoblasak soliq funksiyasi 
T = tY
– ko’rinishni oladi. Bu holatda iste’mol funksiyasi quyidagi 
ko’rinishga ega bo’ladi: 
S=a+b(Y-tY)= a+b(1-t) Y, 
Soliq mul’tiplikatori esa quyidagi ko’rinishni oladi: 
-b
mt = ----------- 
1-b(1-t) 
Bu yerda: mt – yopiq iqtisodiyot uchun soliq mul’tiplikatori. 
To’liq soliq funksiyasi 
T=Ta+tY
ko’rinishga ega. 
Ta – avtonom soliqlar (masalan, mulkka, yerga soliqlar). 
To’liq soliq funksiyasini e’tiborga olsak, iste’mol funksiyasi quyidagi ko’rinishga ega 
bo’ladi: 
S=a+b[Y-(Ta+tY)] 
Iiste’mol funksiyasining Ushbu shaklini hamda sof eksport funksiyasini hisobga olib ochiq 
iqtisodiyot uchun soliq mul’tiplikatorini hisoblasak u
-b
mt = ------------------
ko’rinishini oladi. 
1-b(1-t)+ m’ 
Demak soliqlarni bir miqdorga kamaytirilishi yoki ko’paytirilishi natijasida YAIM 
hajmining bundan necha marta ko’p miqdorga o’zgarishi iste’molga chegaralangan moyillik, 
chegaraviy soliq stavkasiga va importga chegaralangan moyillik darajalariga bog’liq 
Ochiq iqtisodiyotda davlat xarajatlari mul’tiplikatori va soliq mul’tiplikatorini hisobga 
olganda muvozanatli ishlab chiqarish hajmi modeli quyidagicha bo’ladi: 
1 b 
Y= -------------------- (a+I+G+g) - ------------------ Ta 
1-b(1-t)+m’ 1-b(1-t) + m’ 
Aytaylik hukumat o’z xarajatlarini qandaydir miqdorga oshirdi va bu xarajatlarni 
moliyalashtirish uchun soliq miqdorini ham shuncha oshirdi. 
Bunda davlat xarajatlari va avtonom soliqlar miqdorlarining bir vaqtning o’zida bir xil 
miqdorda o’zgarishi natijasida daromadlarning jami o’zgarishi ΔY miqdori quyidagiga teng 
bo’ladi: 

---

119