Тузувчи : Файзуллаева Н

 
3. Investitsiyalarning mohiyati, grafigi va funksiyasi. 
YAIMning ikkinchi komponenti bo’lgan investitsiyalarga to’xtalib o’tamiz. 
Investitsiyalar yoki kapital qo’yilmalar – bu, hali buyumlashmagan, lekin ishlab chiqarish 
vositalariga qo’yilgan kapitaldir. O’zining moliyaviy shakliga ko’ra, ular foyda olish maqsadida 
xo’jalik faoliyatiga qo’yilgan aktivlar hisoblansa, iqtisodiy mohiyatiga ko’ra investitsiyalar yangi 
korxonalar qurish, uzoq muddat xizmat ko’rsatuvchi mashina va asbob-uskunalarni yakuniy 
sotib olishga hamda shu bilan bog’liq bo’lgan aylanma kapitalning o’zgarishiga ketgan
xarajatlardir. Shuningdek investitsilar tarkibiga uy-joy qurilishiga ketgan xarajatlar ham 
kiritiladi.
Investitsiyalarning turli guruhlash mumkin. Makroiqtisodiy tahlilda eng ko’p duch 
kelinadigan guruhlashda investitsiyalar investitsiyalash ob’yektiga ko’ra uch turga bo’linadi. 
1. Ishlab chiqarish investitsiyalari; 
2. Tovar-moddiy zahiralariga investitsiya; 
3. Uy-joy qurilishiga investitsiya. 
Makroiqtisodiy tahlilda investitsiyalar dinamikasini belgilovchi omil sifatida real foiz 
stavkasi qaraladi. Real foiz stavkasi ortishi bilan investitsiyalar hajmi kamayishini kuzatishimiz 
mumkin. CHunki investorlar uchun qarz bahosi ortib, ular ko’rsatadigan foyda normasini 
pasaytirib qo’yadi. 
Avtonom investitsiyalarning grafigi investitsiyalar hajmi foiz stavkasi dinamikasiga teskari 
proporsional tarzda o’zgarishini ko’rsatadi.
Avtonom invstitsiya funksiyasi quyidagi ko’rinishga ega: 
I = ye - dR
Bu yerda: I – avtonom investitsiya xarajatlari; 
e – foiz stavkasi 0 ga teng to’lgandagi investitsiya xarajatlarining maksimal hajmi. U tashqi 
iqtisodiy omillar, resurs imkoniyatldari, yer, foydali qazilma boyliklari va boshqalar bilan 
belgilanadi; 
R – real foiz stavkasi; 
d – investitsiyalarning real foiz stavkasi dinamikasi o’zgarishga ta’sirchanligini miqdoriy 
belgilovchi empirik koeffitsiyent. 
Grafikdan e nuqtasi shuni bildiradiki, banklar nolga teng foiz stavkasi bilan kredit 
berganlarida hamda ularning kredit resurslari cheksiz ko’p bo’lganda ham mamlakatdagi boshqa 
resurslari miqdorining cheklanganligi tufayli investitsiya xarajatlari ma’lum miqdor bilan 
chegaralanadi. 

---

88 
R 
I 
0 e I