Tuzlar va ularning o’simliklarga ta’siri. Reja

Ekinlarning tuz ta’siriga chidamliligi deb, tuproq tarkibidagi tuzlarning va tuproq eritmasi konsentratsiyasining qishloq xo’jalik ekinlarining normal o’sishi va rivojlanishiga ta’sir qilmaydigan miqdoriga aytiladi.

• 
  Ekinlarning tuz ta’siriga chidamliligi deb, tuproq tarkibidagi tuzlarning va tuproq eritmasi konsentratsiyasining qishloq xo’jalik ekinlarining normal o’sishi va rivojlanishiga ta’sir qilmaydigan miqdoriga aytiladi.
  
• 
  U quyidagilarga bog’liq bo’ladi:
  
• 
  1.Ekinlarni tuz ta’siriga chidamliligi o’simlikning yoshiga qarab o’zgaradi. O’simliklarning dastlabki rivojlanishida tuz kuchli ta’sir etadi, yoshi ulgayishi bilan uning chidamligi oshib boradi. Shuning uchun ham o’simlik yoshligida tuproqda tuzning miqdori kam bo’lishi kerak.
  

2.Tuzlarning tarkibiga bog’liqligi. Tuproqning tarkibida xlorli tuzlar ko’p bo’lgan Mirzacho’l, Qarshi, Sherobod cho’llarida ekinlar quruq qoldiq 0,3-0,4% bo’lganda zaharlanadi. Sulfatli sho’rlangan Farg’ona vodiysining tuproqlarida esa ekinlar quruq qoldiq bo’yicha 0,6-0,8% bo’lganda ham chiday oladi.

• 
  2.Tuzlarning tarkibiga bog’liqligi. Tuproqning tarkibida xlorli tuzlar ko’p bo’lgan Mirzacho’l, Qarshi, Sherobod cho’llarida ekinlar quruq qoldiq 0,3-0,4% bo’lganda zaharlanadi. Sulfatli sho’rlangan Farg’ona vodiysining tuproqlarida esa ekinlar quruq qoldiq bo’yicha 0,6-0,8% bo’lganda ham chiday oladi.
  
• 
  3.Tuproq namligiga bo’g’liqligi. Tuproq qanchalik nam bo’lsa tuproq eritmasining konsentratsiyasi shuncha past bo’ladi va ekinlarni tuz ta’siriga chidamliligi shuncha yuqori bo’ladi. Tuproq eritmasining konsentratsiyasi bir xil bo’lib, nam ko’paysa o’simliklarni tuzga chidamliligi oshadi.
  

Tuproq unumdorligi - unumdor tuproqlarda o’simliklarning tuzga chidamliligi oshadi, unumsiz tuproqlarda kamayadi. Bunda organik o’g’itlar, almashlab ekish, ilmiy asosida mineral o’g’it berish yaxshi natija beradi. Lekin o’g’it me’yoridan ko’p berilganda (NaNo3) tuproq eritmasi konsentratsiyasi oshib, o’simliklarning tuz ta’siriga chidamliligi kamayadi.