18-amaliy mashg‘ulot
Mavzu: Qasida va mustazod janrlari
1-topshiriq. Talabalar qasida va mustazod janrlarini tushunchalar tahlili metodi
orqali izohlashadi.
TUSHUNCHALAR TAHLIL
1. Qasida
2.
Qasidai mujarrada
3.
Qasidai tom
4.
Mustazod
2-topshiriq. Ikki tomonlama kundalik metodidan foydalanib talaba keltirilgan
mustazodlardan baytlar tahlil qiladi. Bunda ular guruh bo„lib ishlashadi.
Berilgan fikr
Talaba tahlili (mustaqil fikri)
1.
Ey husnunga zarroti jahon ichra tajalli.
mazhar sanga ashyo.
Sen lutf bila kavnu makon ichra muvalli,
olam sanga mavlo (Navoiy)
2.
Vah menga qahr etib ul qotili bebok sanam
beradur zahri jafo.
Iltifot aylabon ag’yorg’a tinmay bir dam
tutadir jomi vafo (Ogahiy).
3.
Ey yor, sango ushbu jahon bog’i aro gul
bir oshiqi hayron,
diydoringa shaydo.
Bir shiftadur kokuli mushkulinga sunbul,
ham holi parishon,
ham boshida savdo
4.
Umring oʼtadir, sen na xayollar suradirsan,
begʼam yuradirsan?
Maqsad ne, farogʼat koʼyiga yoʼl buradirsan,
kimga joʼradirsan? (E.Vohidov)
5.
Inson koʼzining koʼzgusi ey qalbi musaffo,
husningga tasanno!
Oshiqlar oʼtib koʼrmadi hattoki bu dunyo,
bir sen kabi barno! (Chustiy)
3-topshiriq. Jadvalda keltirilgan mualliflarning qasidalarini to„g„ri ko„rsating.
To„g„ri
Noto„gri
Alisher Navoiy
Toshkent qasidasi
Abdulla Oripov
Toshkentnoma
Sakkokiy
Mirzo Ulug„bek
Erkin Vohidov
O„zbekiston
Maqsud Shayxzoda
Дар баѐни таъриф ва тавсиф Тошканд
Komil Xorazmiy
Hiloliya
Sobir Abdulla
Yurak
Chustiy
Qo„llar
4-topshiriq.
Talaba
Erkin
Vohidovning
modul
tizimiga
yuklangan
(https://www.youtube.com/watch?v=1diDTkKXgIE)
“O„zbegim”
qasidasini
lug„atlar bilan ishlash metodi orqali tahlil qiladi.
Lug„atlar bilan ishlash metodi
1
qoon
2
tiyri kamon
3
furqat
4
shu‟laafshon
5
mujgon
6
muqimlikda
5-topshiriq.
Keltirilgan mustazodlarning vaznini aniqlang.
Ey g„amzasi fitna, ko„zi fatton, o„zi ofat,rahm ayla bu jona,
Xatm o„ldi sanga saltanati mulki latofat, ey shohi yagona.
Ey husnung„a zarroti jahon ichra tajalli, mazhar sanga ashyo,
Sen lutf bila kavnu makon ichida mavli olam sanga mavlo.
Ey moh netay, ishqing o„ti ayladi rasvo, devona bo„lubman,
Ishqing o„ti siynam uzadur, senga
ne parvo, parvona bo„lubman.
Ne vusmau ne kesmadur ul zulfi sumansoy, ne g„amzai jodu,
Mashshota sanga zoli falakdur magar ey oy, xurshid anga ko„zgu.
Sensan mulki saltanating olama to„lg„on, kim barchadin a‟lo,
Bu jon-u ko„ngul ishqing aro volayu hayron, ey orazi zebo.
Nogoh ko„runub jilva qilib o„tti parizid, bag„rimni qilib qon,
Furqat ila g„am dashtida dil ayladi noshod, ul va‟dasi yolg„on.
Hajring tunida qolmisham och, ey mohi tobon, xurshid kibi yuz,
Ko„nglum uyini seli g„amimg ayladi vayron, vaslingdin oni tuz.
Jono karamimg birla sharafli nazaring bor, mendin xabaring bor,
Ko„yingda necha volau shaydo basharing bor, ko„p g„amzalaring bor.
Ey yor sango ushbu jahon bog„i aro gul bir oshiqi hayron,
Bir sheftadur kokuli mushkulinga sunbul ham holi parishon, ham boshida savdo.
Nazorat uchun savollar.
1.
Alisher Navoiyning turkiy tilda nechta qasidasi mavjud?
2. Mustazodlardan namuna yodlash.
Mustaqil o‘qish uchun: Kichik lirik janrlar badiiyati