|
Ko‘chma svetafor.
Transport oqimini tartibga solish uchun ishlatiladi. Svetafor qizish va yashil svetodiodli nur tarqatgichdan yasalgan.
Ananaviy svetoforlar bilan solishtirilganda svetodiodli sfetaforlarning quyidagi farqi bo‘ladi:
- elektr sarfi 3-5 marta kamayadi;
- ishlash vaqti uzayadi;
- xizmat xarajatlari ancha kamayadi;
Jihozlanishiga qarab svetofor quyidagi qismlardan iborat bo‘ladi:
- olisdan boshqarish jihozi (vaqtga qarab o‘zgaradi);
- signalni o‘zgartirish taymeri.
Svetoforlarning turlari.
Svetoforlar vazifasiga (transportlar uchun, piyodalar uchun, tramvaylar uchun va hk.); konstruktiv tuzilishiga (bir sektsiyali, ikki sektsiyali, uch sektsiyali, qo‘shimcha sektsiyali uch sektsiyali); tartibga solishdagi o‘rniga (asosiy svetofor, qo‘shimcha svetofor, qaytaruvchi) qarab bo‘linadi.
1-rasmda hozir ishlatiladigan svetofor turlari ko‘rsatilgan. 1 va 2 tur svetoforlarning (qo‘shimcha sektsiyasi signalini hisobga olmaganda) diametri 200 yoki 300 mm bo‘lgan tik joylashgan uchta aylana signali bo‘ladi.
Istisno sifatida 1 tur svetoforlarningsignali yotiq joylashtirilishi ham mumk
Qo‘shimcha sektsiyalar faqat 1 tur svetoforlar bilan ishlatiladi va signali aylana qora fonda yashil ko‘rsatgich ko‘rinishida bo‘ladi.
Sektsiyalarning joylashishi, 1-rasmdagidek, ko‘rsatgichning harakat ruxsat berilgan yoki ta’qiqlangan yo‘nalishiga bog‘liq bo‘ladi.
Qizil va sariq signallardan farq qilib, bu turdagi svetoforlarda yashil ko‘rsatgich qora fonda bo‘ladi. Svetoforning osti yoki ustidagi oq lavhaga linzadagi ko‘rsatgich yo‘nalgan tomonga qaragan ko‘rsatgich chiziladi.
1 tur sveftorlar chorraha barcha yo‘nalishida harakatni tartibga solishga ishlatiladi. Ularni yana temir yo‘ldan o‘tish joylarida, tramvay va trolleybus yo‘llaridan o‘tishda, yo‘l toraygan joyda ishlatishga ham ruxsat etiladi. 2 tur svetoforlar ma’lum (ko‘rsatgich qaragan) yo‘nalishdagi harakatni tartibga solishga, shu yo‘nalishda yuradigan transport oqimi yo‘lni kesib kesib o‘tmaganda, boshqa transport yoki piyodalar oqimi bilan qo‘shilmaganda (ziddiyat bo‘lmaganda) ishlatiladi. Qatnov qismi keng, chorrahaga keladigan polosalar to‘rttadan ko‘p bo‘lsa har bitta polosaga bittadan shunday svetofor qo‘yib harakatni tartibga solish to‘g‘ri bo‘ladi. 1 va 2 tur svetoforlar chorrahada birga ishlatilmaydi.
2-rasm. 1-tur svetofor 3-rasm. 2-tur svetofor
3-tur svetoforlarning signali yotiq joylashadi: chapda – qiya qizil xoch, o‘ngda – pastga qaragan yashil ko‘rsatgich . Ikkala signal ham 300 mm tomonli kvadrat yoki shu diametrli aylana qora fonda bo‘ladi. Bunday svetoforlar alohida (misol uchun, qarshi harakatli) polosalarga chiqishni tartibga soladi, har bitta shunday polosaning boshiga qo‘yiladi.
4b-rasm va 5a rasm turdagi qizil signalli svetoforlar o‘chib-yonib ishlaydi, aylanasining diametri 200 yoki 300 mm bo‘ladi. Transport vositalarining harakatiga ruxsat berilganda signali o‘chadi. Bu turdagi svetoforlar temir yo‘ldan o‘tish joylarida, ko‘tariladigan ko‘priklar oldida, qirg‘oqdan poromga o‘tish joylarida, maxsus xizmat transport vositalari yo‘lga chiqadigan joylarga qo‘yiladi.
5-tur svetoforning faqat o‘chib-yonib turadigan bitta sariq signali bo‘ladi. Konstruktsiyasi, ko‘rinishi 4.49, b rasmda ko‘rsatilgan svetofor bilan bir xil. Bunday svetofor harakat tartibga solinmaydian, xavf ko‘p chorrahalarlda ishlatiladi.
6-tur svetoforlarning oq-oy rangli, aylansining diametri 80-100 mm to‘rtta sigrali bo‘ladi. Signallarining joylashishi 4.50-rasmda ko‘rsatilgan. Bunday svetoforlar tramvay harakati ziddiyatsiz tartibga solinadigan joylarda, alohida ajratilgan polosadan borayotgan marshrut avtobuslari va trolleybuslarining harakatini tartibga solish uchun ishlatiladi.
Piyodalar oqimi ziddiyatsiz tartibga solinganda 7-tur svetoforlar ishlatiladi. Tik joylashadigan ikkita kvadrat yoki aylana signalining tomonlari yoki diametri 200-300 mm bo‘ladi. Ustki signali –urgan piyodaning silueti, pastkisi – yurayotgan piyodaning silueti. Ikkla siluet ham qora fonda bo‘ladi.
8-tur svetoforning qizil, sariq va yashil signallari tik joylashadi, aylanasining diametri 60-100 mm bo‘ladi. Ko‘rinishidan 1-tur svetoforga o‘xshaydi, undan faqat o‘lchami, signallarining kichikligi bilan farq qiladi. Bu turdagi svetoforlar chet polosadagi to‘xtash chizig‘i oldida to‘xtagan haydovchilarga qo‘shimcha sektsiyasiz asosiy svetofor signali ko‘rinmaganda asosiy svetofor signalini qaytarish uchun ishlatiladi. 8-turdagi svetofor asosiy svetoforlarning ostida, qatnov qismidan 1,5-2 m balandda o‘rnatiladi.
Bu turdagi svetoforlar velosipedchilar harakatini tartibga solish uchun ishlatiladi. Ularning ostiga velosipedning rasmi tushirilgan oq lavha biriktiriladi.
Yuqorida aytilgan svetaforlar signalining varianti ikki xil bo‘lsa (200 mm yoki 300 mm) signali kattaroq svetaforlar magistral ko‘cha va yo‘llarga o‘rnatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
