Turkmen dilinin

KV,  KVK,  KVKK 

gurluşly 

bogunlar örtülen bogunlardyr.

Burun  ýolly  çekimsizler 

-   aýdylanda  howa  akymynyň  esasy  bölegi 

burun boşlugundan çykýan 

m, n, ň 

sesleri.

ç

Çekimli  sesler 

-   sap  owazdan  hasyl  bolan,  bogun  emele  getirmäge 

ukyply sesler.

Çekimli  sesleriň  toparlara  bölünişi 

-   Olar:  dowamlylygy  taýdan  uzyn 

we gysga çekimliler;

— 

diliň agyz boşlugyndaky öňe-yza hereketi boýunça alynky hatar we 

yzky hatar çekimlileri;

59

---

— 

diliň  agyz  boşlugyndaky  aşak—ýokary  hereketi  boýunça  aşaky 

galyş^ortaky galyş we ýokary galyş çekimlilere;

— 

dodaklaryň  gatnaşyp—gatnaşmazlygy  taýdan  dodaklanan  we 

dodaklanmadyk çekimlilere bölünýärler.

— 

Çekimsiz  seslei^-sap  galmagaldan  we  we  galmagal  bilen  owazyň 

gatnaşmagyndan hasyl bolýan,bogun döretmäge ukypsyz sesler.

— 

Çekimsiz sesleriň toparlara bölünişi—olar;

— 

Owaz  perdeleriniň  gatnaşygy—gatnaşmazlygy  taýdan  açyk  we 

dymyk çekimsizler;

— 

Owaz gatanjy taýdan galmagally we sonorly çekimsizler;

— 

Artikulýasiýanyň  omy  taýdan  dodak  çekimsizleri,dil  çekimsizleri 

we bogaz çekimsizi;

— 

Artikulýasiýanyň hili  taýdan degşikli—zarply we  degşiksiz—süýkeş 

çekimsizler;

— 

Yumşak  kentlewügiň  işi  boýunça  agyz  ýolly  we  burun  ýolly 

çekimsizlrer ýaly toparlara bölünýärler.