Turkmen dilinin

2.  Çekimlileriň  dodak  sazlaşygy. 

Labial  singarmonizm  atlandyrylýan 

bu  gömüşi  çekimlileriň  hatarlar  boýunça  meňzemeginiň  bir  gömüşi  bolup, 

bimeme  soňrak  ýüze  çykypdyr.  Ugry  taýdan  bu-da  progressiw  häsiýetli 

oňyn 

sazlaşykdyr. 

Meselem, 

o:volormuz 

(obalarymyz), 

güllörmüz

 

(güllerimiz)...

Dodak  sazlaşygy  giň  çekimlilerde  has  güýçli,  hatda  soňky  açyk 

bogunlardaky  giň  çekimliler-de  hem 

orto 

(orta  mekdep), 

o:vodo 

(obada), 

öňö 

(öňe), 

Örö 

(Öre), 

Ö:dö 

(Öde)  ...  ýaly 

dodaklandyrylyp  aýdylýarlar. 

Emma  sözüň  soňky  açyk  bogunlarynda  gelen  dar  çekimliler  asyl  sözdäki

38

---

dodak  çekimlä  meňzemeýärler, 

guzy,  guýy,  süri,  ö:ri,  bö:ri,  goşgy... 

ýaly 

aýdylýarlar.

Sözleriň  soňky  bogunlaryndaky  uzyn  aýdylýan  çekimliler  hem  dodak 

sazlaşygyna  boýun  egmeýärler.  Meselem, 

söwda:,  dünýä:,  howa:,  o:voda:ky,

 

ogry:n, ýüzlä:p-müňlä:p, görýä:r, söýýä:r...

Basym taýdan birleşen