Turkmen dilinin

Yassyk 

(ýatsyk), 

tussag 

(tutsag), 

tüsse 

(tütse), 

bassyrma 

(basdyrma), 

gyzzyrma 

(gyzdyrma)  ýaly  bäş-alty  söz  bolaýmasa,  koartikulýasiýa  sebäpli 

dörän 

kombinator 

uzyn 

çekimsizler 

türkmen 

edebi 

diliniň 

häzirki 

ortografiýasynda  ýazuwda  görkezilmeýärler,  olar  eşidilişleri  ýaly  däl-de, 

fonemalar  boýunça  ýazylýarlar.

Alla:,  mo:lla, 

eýýa:m,  emma:,  hamma:m, 

kyssa,  kassa,  tonna,

 

ballada...ýaly  alynma  sözlerdäki  uzyn  çekimsizler  asyl  uzynlyk bolmagyna 

görä  ýazuwda  goşalandyrylyp  ýazylýarlar.

Şuwwuldy,  haşşyldy, wyzzyldy,  şaňňyrdy,  myssarmak,  pezzermek...

 

ýaly  ses we  şekil  bildirýän  sözlerdäki  uzyn  çekimsizler  emfatik  (emosional) 

häsiýetli  bolup,  pikiriň  täsirliligini,  obrazlylygyny  artdyrýarlar  we  ýazuwda 

goşalandyrylyp  ýazylýarlar.

1 S. Kürenow  türkmen diliniň sonorly ýý,  11, nn, ňň, rr seslerini asyl uzyn çekimsizler hasaplaýar.  (Seret:

 

Nurmuhammedow A., Kürenow  S.  Türkmen dilinde süýkeş we sonorly çekimsizler.  Aşgabat,  1979,  198  s).

2  Seret:  Hudaýgulyýew M.  Häzirki zaman türkmen dili.  Fonetika.  Aşgabat,  1992,  105  s.

36

---

Umuman, 

kombinator 

uzyn 

çekimlileriňem, 

kombinator 

uzyn 

çekimsizleriňem ýazuw kadasynyň kämilleşdirilmegi türkmen  orfografiýasynda 

çözülmegi  yerur  meseleleriň  biri  bolup  durýar.

Edebiýatlar:

1.  Hydyrow  M.,  Begenjow  K.  Häzirki  zaman  türkmen  dili.  Fonetika. 

Aşgabat,  1960,  1977.

2.  Hudaýgulyýew  M.  Häzirki  zaman  türkmen  dili.  Fonetika.  Aşgabat,

1992.