14. UZUN ÇİZGİ ( ─ )
Karşılıklı konuşmalarda konuşmanın ve konuşmacının değiştiğini belirtmek için cümlelerin başında (satır başında) kullanılır. Konuşma çizgisi de denir.
Şinasi Halil Bey'e baktı ve:
─Bu mektup sana, dedi.
─Bana mı, kimden?
─Evden olacak!
─Evden? Ne münasebet?
Şinasi Bey mektubu aldı. Saide'nin yazısı ile şu satırları okudu:
...
Büyük nine sordu:
─Okuduğun ne, kızım?
─Bir roman.
─Neden bahsediyor?
─Hiç.
Büyük nine tekrar daldı.
Oyunlarda uzun çizgi, konuşanın adından sonra da konabilir:
Büyük nine ─ Okuduğun ne, kızım?
Kız ─ Bir roman.
Büyük nine ─ Neden bahsediyor?
Kız ─ Hiç.
Büyük nine tekrar daldı.
Konuşmalar tırnak içinde verildiği zaman konuşma çizgisi kullanılmaz.
15. Eğik Çizgi ( / )
„Şiirlerden alıntı yapıldığında, yan yana yazılan mısraları ayırmak için kullanılır:
Yüzükoyun yatma diyor annem / Yatar mıyım hiç, / İster miyim / Yüzümün / Koyun olduğunu? (FHD)
„Adreslerde apartman ve daire numaralarıyla semt ve şehir isimleri arasına konur:
Altay Sokağı, Nu: 21/6
Kurtuluş/ANKARA
„Dil bilgisinde eklerin ünlü ve ünsüz uyumlarına göre aldıkları farklı şekillerini göstermek için kullanılır:
-a / -e, -an / -en, -madan / -meden, -dı / -di / -du / -dü / -tı / -ti / -tu / -tü
„Matematikte bölme işareti olarak kullanılır:
125/5=25
„Bilgisayar ve internet dilinde eğik çizgi olarak //, / ve \ işaretleri kullanılmaktadır.
16. Denden işareti ( " )
Bir yazıdaki maddelerin sırlanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin veya söz gruplarının tekrar yazılmasını önlemek için kullanılır.
a. Etken fiil
b. Edilgen "
c. İşteş "
d. Dönüşlü "
ÜNLEMLER
1. ASIL ÜNLEMLER
Seslenme Ünlemleri
Duygu Ünlemleri
2. ÜNLEM DEĞERİ KAZANMIŞ KELİME ve SÖZLER
ÜNLEMLER
Aniden ortay çıkan duyguların etkisiyle ağızdan bir çırpıda çıkan, bu duyguları daha etkili anlatmaya yarayan kelimelerdir veya sözlerdir.
Bu kelimelerin yanında dilek, emir, tehdit gibi anlamlar taşıyan kelimeler, cümleler ve yansımalar da ünlem değeri kazanabilir.
Bu bakımdan ünlemler ikiye ayrılabilir:
1. ASIL ÜNLEMLER
Asıl görevi ünlem olan kelimelerdir. Başka görevlerde kullanılamazlar. Seslenme veya duygu anlatırlar.
Seslenme Ünlemleri
Ey Türk Gençliği! Hey! Biraz bakar mısın?
Bre melûn! Ne yaptın? Hişt! Buraya gel!
Şşt! Sus bakayım!
Bunların yanında adlar ve özel adlar da seslenme ünlemi olarak kullanılabilir.
Anne! Hemşehrilerim! Tanrım! Mehmet!
Duygu Ünlemleri
Ee, yeter artık! Aa! Bu da ne? Ah, ne yaptım!
Eh! Fena değil. Ay, elim! itme ha!
Hah, şimdi oldu! Hay Allah! Vah zavallı!
Vay sersem! Aman dikkat! Eyvah! Geç kaldım!
İmdat! Boğuluyorum!
2. ÜNLEM DEĞERİ KAZANMIŞ KELİME ve SÖZLER
Anlamlı kelimelerin bazılarına vurgu ve tonlama yoluyla ünlem değeri kazandırılabilir. Bunlar da duygu ya da seslenme anlatır.
Komşular! Babacığım! Simitçi! Çok ilginç!
Ne kadar güzel! Çabuk eve git! Ne olur yardım et! Çık dışarı!
Yansıma kelimelerin hemen hemen tümü ünlem olarak kullanılabilir.
Şır! Çat! Güm! Hav! Miyav! Tıs!
BAĞLAÇLAR
Tanım
Özellikleri
BAĞLAÇ ÇEŞİTLERİ
a. Sıralama Bağlaçları
b. Eşdeğerlik Bağlaçları
c. Karşılaştırma Bağlaçları
d. Karşıtlık Bağlaçları
e. Gerekçe Bağlaçları
f. Özetleme Bağlaçları
g. Pekiştirme Bağlaçları
h. “de, ki, ise” bağlaçları
YAPI BAKIMINDAN BAĞLAÇLAR
1. Basit Bağlaçlar
2. Türemiş Bağlaçlar
3. Birleşik Bağlaçlar
4. Öbekleşmiş Bağlaçlar
BAĞLAÇLAR
Tanım
Tek başına anlamı olmayan, anlamca birbiriyle ilgili cümleleri veya cümlede görevdeş sözcük ve söz öbeklerini bağlamaya yarayan kelimelere bağlaç denir..
açıkçası
ama
ancak
bile
çünkü
dahi
de
de.....de
demek ki
fakat
gene
gerek...gerek(se
ha........ha
hâlbuki
hatta
hele
hem
hem de
hem.....hem (de)
ile
ise
ister.....ister(se)
kâh..........kâh
kısacası
ki
lâkin
madem(ki)
nasıl ki
ne var ki
ne yazık ki
ne......ne (de)
nitekim
oysa
oysaki
öyle ki
öyleyse
üstelik
ve
veya
veyahut
ya da
ya....ya (da)
yahut
yalnız
yeter ki
yine
yoksa
zira
Do'stlaringiz bilan baham: |