Turk xalqaro tarixi, madaniyati, siyosati va iqtisodiyoti

Ot va uning turlari

Ot va uning turlari (ad ve ge§itleri) Mavzuning o‘quv m aqsadi: turk tiiidagi ot, uning m a'no turlari, turk tiiidagi kelishik qo'shimchalari haqida m a’lumot berish; turk tiiidagi otning ko'plik shakli. otlardagi egalik qo'shimchalari to'g'risida tushuncha hosil qilish. Tayanch tushunchalar: ot (ad, isim), aniq otlar (somut adlar), mavhum otlar (soyut adlar), atoqli otlar (dzel adlar), turdosh otlar (cins adlari), ко 'plik otlari (gogul adlar), guriih otlari (tophduk adlan), sodda otlar (yalin adlar), yasama otlar ftiiremif adlar), turlanish (gekim), egalik (iyelik), oldlik (aitUk), kelishik (durum, hal), kichraytirish (kiiqiiltme), otdan ot yasovchi qo 'shimchalar (isimden isim yapan elder), f e ’ldan ot yasovchi qo'shimchalar (fiilden isim yapan ekler).

Ot turk tilida ad yoki isim deyiladi. Turk tilshunosligida ot keng ma’noda, bir nechta turkum (ot, sifat, son, olmosh va ravish)ni o'z ichiga oluvchi umumiy so'z turkumi hisoblanadi. Bularning ichidan ot turkumiga kiruvchi so'zlar predmet yoki hodisalarning asl nomlaridir: raasa (stol), kapi (eshik, darvoza), araba (mashina, arava), цгк (chiroq, yoruglik) kabi. Sifat predmetning belgi nomidir: biiyiik (masa). demir (kapi), yeni (araba), kirmizi (is'.k) kabi. Son predmetning miqdori va siralash tartibini bildiruvchi nomdir: bir. iki, otuz, sekizinci, vtizde elli, birei; ■m ar kabi.

Olmoshlar predmetlarn1 Hash, ko'rsatish, belgilash vo'li bilan ifodalovchi so'zlardir: ben. sen, bu, $u, o, kim, kimi va h. Ravishlar makon, zamon. holat nomlaridir: ileri, a$agi, dun, §imdi, boyle, док kabi. Demak. turk tili grammatikasida ot deb nomlangan umumiy so'z turkumining besh xii turi (ot, sifat, son, ohnosh, ravish) mavjud ekan. Voqelikda yoki tasavvurda bir borliqning ism (nom)i boigan so'zlarga ot deyiladi: Turgut, Ay§e, ta§, кит, кщ, nefret, diifiince va h, Asl otlar (Asil adlar). Turk tilshunosligida «ot» atamasining fe’

1.Ot atamasiga teskari tushuncha ekanligi ta’kidlanadi. Bum a’noda «ot» deyilganda, otlardan tashqari sifatlar. sonlar, ravishlar va olmoshlar ham tushuniladi. Sintaktik qurshovda fe’l bilan yonma-yon keluvchi so'z - ot deb; sifat, son, ravish va olmosh bilan yonma-yon keluvchi 21 ot esa asl ot deyiladi.

Asl otlar jonli, jonsiz barcha mavjudot va tushunchalarning nomidir: qocuk, qiqek, Istanbul va h. Dunyodagi barcha jonli va jonsiz mavjudotlar. predmetlar va voqea-hodisalarni koi'ish, q o i bilan tegish, hidlash mumkin: agaq, su, qocuk, e\\ yagmur va h. Lekin. gdniil, sevgi, dzgurluk kabi tushunchalar borki, ularni koi'ish, q o i bilan tegishning iloji yo'q. Shu nuqtai nazardan otlarni ikki guruhga ajratish mumkin: /. Aniq otlar (somut adlar);