Turk xalqaro tarixi, madaniyati, siyosati va iqtisodiyoti

Jamoaviy ot . Kollektiv otlar ba'zi odamlar shaklida odamlar, tirik mavjudotlar yoki narsalar to'plamini anglatadi, masalan: dehqonchilik, talabalar, keksaostat, buzish, barglar. Morfema tuzilishi nuqtai nazaridan jamoaviy otlar ko'pincha yopishqoq narsalar bilan ifodalanadi -(zodagonlik, xo'jayinlar, dars berish), -(simob, insoniyat), -devom-(kambag'al), -mis-(barglar), -kirpi-(yoshlar), -(uskunalar, agentlar), -Nit-(ilon), -J-(vorona, latta va ofitser), -(askar, bolalar), - (devora).

Shu bilan birga, semantik parlament ko'pincha saqlanib qoladi va kollektiv otning qiymatida, faqat SEM agregatlari qo'shimcha ravishda, shaxslar, tirik mavjudotlar, fanlar, masalan: dehqon - dehqonlar - peshona. Ammo ba'zi hollarda semantik o'sish mavjud, masalan: dekan -bu dekan va dekan va dekan ishchilarining yig'ilishi emas (deputatlar, kotiblar va boshqalar).

Bir qator tilshunoslar o'zlarining rasmiy (so'z formati) belgilari orqali jamoalarning "Delimit" sinflari, hayvonlar, o'simliklar va d.i. rudenko va al.).

Yuko'yasi - j (o) -, - so'z bilan, ofitser, qarg'a, latta va askar,go'yo salbiy xususiyatlarni uzatish, ularni qattiq massa bilan taqqoslab, birliklarning yaxlitligini buzadi

Mavhum otlar aniqlangan fazilatlar, xususiyatlar, harakatlar, masalan: quvonch, ijod, arzonlik, turg'unlik, g'ayratushbu otlarning aksariyati adit va fe'llar, kamroq - otlar. Mavhum otlarning grammatik belgilari: ular faqat bitta raqam shaklida ishlatiladi (asosan yagona); Raqam bilan aniqlanmagan (ular bilan birlashtirilmagan).

Istisnolar chalg'ituvchi otlarni va mN shaklining paydo bo'lishining holatidir. h. vaqti-vaqti bilan so'zlardan foydalanish; Wed: go'zallik - Qrim go'zalligining go'zalligi - Kichik quvonch.

Yuqorida sanab o'tilgan leksiko-grammatik zaryadlardan tashqari, ba'zi tilshunoslar bitta ot yoki yakka buyumlar (lozdan) ni tushirishini aniqlaydilar (LAT. singumanis.- alohida). Bularga quyidagilar kiradi: a) bitta nusxada yoki bir nechta narsalarni nomlash huquqi huquqiga tayinlanadigan narsalarni chaqiradigan ismlar, masalan: Simferopol, Yaltta, Dnepro, Volga, Andrey, Natalya va boshq.; b) jamg'armadan ajratilgan individual buyumlar va barcha birgalikda ajratilgan alohida buyumlarni chaqirish. Ularda turmush qurmaslikning o'zlarining subfikslari bor - ichkariga kirmaydigan: mayiz, muz, Solomomka, marvarid, sehr, uzum, chang. Qoida tariqasida, ular haqiqiy otlardan kelib chiqadi, ular kamroq - jamoadan (kosmosda cheklangan; ular hisobga olingan aniq buyumlarga ega; ularda hisoblangan aniq paradiglar mavjud; raqamli ismlar bilan belgilanishi mumkin) va faqat ma'lum bir otlarni to'lash chegaralari maxsus kichik guruhga leksik ahamiyatga ega bo'lgan xususiyatlarini hisobga olish mumkin.

Alohida tilshunoslar yana bir pulni chaqirishadi - sifat Otlar. M.f. LUKINLARNI quyidagicha murojaat qiladi: faol, muzlatgich, fan, isbuller, sharob, motetter, machtun, macader, sikic, yybilrrit, yabeda, frantsuz, rus, kollajallva boshqalar. Ularning leksik xususiyatlari "ulardagi har qanday sifat belgilarining ustunligi" deb tan olingan. Yuqori sifatli belgilarning to'liq ifodasi "eng kam (eng kam) + ot" formasi bilan ifodalanishi mumkin: maratist, eng kam egoist [LUKIN M.F.. Zamonaviy rus tilining morfologiyasi. - m.: Ma'rifat, 1973 yil. 27].

Mavhum otlar aniqlangan fazilatlar, xususiyatlar, harakatlar, masalan: quvonch, ijod, arzonlik, turg'unlik, g'ayratushbu otlarning aksariyati adit va fe'llar, kamroq - otlar. Mavhum otlarning grammatik belgilari: ular faqat bitta raqam shaklida ishlatiladi (asosan yagona); Raqam bilan aniqlanmagan (ular bilan birlashtirilmagan).

Istisnolar chalg'ituvchi otlarni va mN shaklining paydo bo'lishining holatidir. h. vaqti-vaqti bilan so'zlardan foydalanish; Wed: go'zallik - Qrim go'zalligining go'zalligi - Kichik quvonch.

Yuqorida sanab o'tilgan leksiko-grammatik zaryadlardan tashqari, ba'zi tilshunoslar bitta ot yoki yakka buyumlar (lozdan) ni tushirishini aniqlaydilar (LAT. singumanis.- alohida). Bularga quyidagilar kiradi: a) bitta nusxada yoki bir nechta narsalarni nomlash huquqi huquqiga tayinlanadigan narsalarni chaqiradigan ismlar, masalan: Simferopol, Yaltta, Dnepro, Volga, Andrey, Natalya va boshq.; b) jamg'armadan ajratilgan individual buyumlar va barcha birgalikda ajratilgan alohida buyumlarni chaqirish. Ularda turmush qurmaslikning o'zlarining subfikslari bor - ichkariga kirmaydigan: mayiz, muz, Solomomka, marvarid, sehr, uzum, chang. Qoida tariqasida, ular haqiqiy otlardan kelib chiqadi, ular kamroq - jamoadan (kosmosda cheklangan; ular hisobga olingan aniq buyumlarga ega; ularda hisoblangan aniq paradiglar mavjud; raqamli ismlar bilan belgilanishi mumkin) va faqat ma'lum bir otlarni to'lash chegaralari maxsus kichik guruhga leksik ahamiyatga ega bo'lgan xususiyatlarini hisobga olish mumkin.

Alohida tilshunoslar yana bir pulni chaqirishadi - sifat Otlar. M.f. LUKINLARNI quyidagicha murojaat qiladi: faol, muzlatgich, fan, isbuller, sharob, motetter, machtun, macader, sikic, yybilrrit, yabeda, frantsuz, rus, kollajallva boshqalar. Ularning leksik xususiyatlari "ulardagi har qanday sifat belgilarining ustunligi" deb tan olingan. Yuqori sifatli belgilarning to'liq ifodasi "eng kam (eng kam) + ot" formasi bilan ifodalanishi mumkin: maratist, eng kam egoist [LUKIN M.F.. Zamonaviy rus tilining morfologiyasi. - m.: Ma'rifat, 1973 yil. 27]. Shunday qilib, otlarning nomlari ob'ektiv voqelikning xususiyatlari va ma'lum bir grammatik belgilarning mavjudligi ikki katta guruhga bo'lish mumkin - aniq va mavhum; Betonning bir qismi sifatida, mustaqil leksiko grammatik zaryadlangan, aslida o'ziga xos, real va jamoa ajratiladi.

Tilida haqiqiy hayotAniq qarama-qarshi hodisalar bilan bir qatorda, ikki qo'shni ikki a'zoning xususiyatlarini birlashtiradigan vositachilar mavjud. Ushbu qoida otlarning lmatiriy va grammatik zaryadlarini tushunish uchun juda muhimdir.

Ikki raqamning ba'zi belgilarini birlashtiradigan so'zlarni ta'kidlashingiz mumkin:

a) mavhum va aslida o'ziga xos ( g'oya, o'ylash, sayohat, sayohatva ostida. Mavhum tushunchalarni anglatadi, ammo shu bilan birga ularning soni sonli paradigma mavjud, ular miqdoriy va tartiblar ketma-ketligi bilan aniqlanishi mumkin. Bu, shuningdek, vaqti-vaqti bilan (dervatsiyalar bilan bog'liq) qiymatlari bo'lgan ot nomlarini o'z ichiga oladi. h. (turi go'zallik Qrimquvonch hayotdaromad fermerhid Ruh);

b) haqiqiy va jamoa (so'zlarning leksik ma'nolarida) yalang'och, novda va ostida. Birlashtirilgan moddiylik va jamoa). Otlar nomlari turi latta Moddiylik elementlari bilan jamoaviylik sifatida malaka oshirish (ular o'zlarining uch qatoriga kiradilar: latta - latta) va otlar turlari cho'tkagich- qo'shimcha billing qiymati bilan haqiqiy. Zamonaviy rus tilida yig'ish va moddiylikni birlashtiradigan ko'plab otlar mavjud; Uch o'lchovli tayoqlar birlik ma'nosi bilan ma'lum bir otningdir; b) mn shaklida ma'lum bir muhim ahamiyatga ega. h .; c) birlik shaklida ot. h. yig'ish va moddiylikni anglatadi. Ikkinchisi, qoida tariqasida, betaftts, masalan:

c) aslida beton va jamoa (so'zlarning leksik ma'noda) olomon, suruv, odamlar, polk, Ba'zi bir otlarning nomlari, asosan rasmiy belgilarni jonlantirish uchun, masalan, yuzning qo'shimchasi mavjudligi bilan bog'liq bo'lishi mumkin - tel-. U hali ham bu A.A. ga e'tibor qaratdi. Shaxmat: "Animatsiya kategoriyasi SUCXIX - telba; Bu bu effekti aslida erkaklar poygasi amaldagi odamlarning ismlarini shakllantirishiga bog'liq "[Chessov A.A. Rossiya sintaksisi. - L., 1941 yil. - 446].

Xulosa

Turkiy tillarda birlamchi (RI) va ikkilamchi (RII) so‘z o‘zaklari ma’no-mazmuniga ko‘ra, shuningdek, ismlar va fe’l so‘z yasalish sistemasiga ko‘ra 3 asosiy guruhga bo‘linadi:

1) ismni ifodalovchi so‘z o‘zaklari: RN (predmet nomlari yoki ularning statik belgisi); 2) fe’lni ifodalovchi so‘z o‘zaklari: RV (harakatni ifodalovchi – dinamik belgi); 3) yordamchi so‘z o‘zaklari: RP (so‘z birikmasi va gap tarkibida so‘zlarning grammatik munosabatlarini ifodalovchi

Agglyutinativ tillarda so‘z yasovchi yoki so‘z o‘zgartiruvchi affikslar muayyan sistema va tartibga ega bo‘ladi. Zotan ortiqcha zvenolar agglyutinatsiya zanjirida tushib qolishi mumkin. Demak, so‘z o‘zgartiruvchi affikslar yoki to‘g‘ridan-to‘g‘ri so‘zning o‘zagiga qo‘shilishi mumkin, yoki muayyan tartib asosida qo‘shilishi mumkin.

So‘z o‘zgartiruvchi grammatik shakllar sistemasi turkiy tillarda 4 ta asosiy kategoriyalardan iborat bo‘ladi: son (birlik va ko‘plik), egalik, kelishik va shaxs-son. Bu kategoriyalar yuqori darajadagi grammatik abstraksiya hisoblanadi.

Agar so‘zning o‘zagi maksimal ma’no va semantik xususiyatga va minimal grammatik ma’noga ega bo‘lsa, uning birlamchi va ikkilamchi asoslari leksik-grammatik va funksional-grammatik so‘z yasalishi hosil qiladi (so‘zning turlicha leksik va grammatik modifikatsiyalari bilan tavsiflanadi). So‘z o‘zgartiruvchi affikslar esa so‘zning grammatik shakllanishini tugallaydi (so‘zning so‘z birikmasi yoki gap tarkibidagi munosabatlarini ifodalaydi), lekin uning leksik ma’nosini hech ham o‘zgartirmaydi.

So‘z o‘zgartiruvchi affikslar (S) o‘z tarkibiga ko‘ra bir xil emas. Ularning ko‘pi faqat substantiv shakllarga qo‘shila oladi. Bular sirasiga son (birlik va ko‘plik)(SI), egalik (CII) va kelishik (CIII) affikslari kiradi. Bu affikslar grammatik ma’no bilan birga substantivlik shaklini ham namoyon etadi. Masalan, sifatdoshga qo‘shilgan son, egalik va kelishik affikslari sifatdoshni substantivlashtiradi: ol-gan-lar, ol-gan-ga, ol-gan-im.