Turizmda boshqarish va jamoatchi kadrlar tayyorlash

Eslatma. a) O’quv yurtlari va ishlabchiqarish korxonalarining sharoiti va shug’ullanuvchilarning soni, qiziqimshiga qarab mavzularni qo’shish, soatlar miqdorini ko’paytirish mumkin; b) Mashg’ulotlami o’tkazishda fan o’qituvchilari va tibbiy xodimlarni jalb etish maasadga muvofiqdir.
Turizm bo’yicha instruktorlar tayyorlash Nizomi (1987 y.) asosida har bir daraja va toifadagi instruktorlar uchun turizm qiyinchilik toifalari (kategoriya slojnosti) talablarini bajarish shart bo’ladi (yuqorida berilgan kategoriyalarga qarang).
Oddiyroq va aniq qilib aytganda, kichik instruktor III razryad (I kategoriyadan o’tgan), instruktor - II-I razryad (IT-IU kategoriyalardan o’tgan) va katta instruktor turizm bo’yicha sport ustasiga nomzod yoki sport ustasi (IV-V kategoriyadan o’tgan) unvoniga ega bo’lgan maxsus kishilar bo’lishi lozim.
Turizm sektsiyalariga (to’garak) ega bo’lgan JMJK va sport klublar turizm bo’yicha ish rejasida quyidagilarni rejalashtirishi mumkin, ya’ni:
Tashkiliy ishlar:
Sektsiya (to’garak) tuzish va mashg’ulotlami o’tkazish;
turizm bo’yicha sayohatlar yo’lini aniqlash (marshrutlar);
faollami (tashkilotchi-aktiv) tayyorlash, tanlash;
faoliyatlarni hisobga olib boruvchi hujjatlarni (jurnal va h.k.) saqlash;
sayohatchilar bilan yig’ilishlar o’tkazish.
Ommaviy sog’lomlashtiruvchi tadbirfar.
Dam olish kunlari, ulug’ sanalar va bayramlarga bag’ishlab sayr-tomoshalar (ekskursiya) tashkil qilish;
dam olish kunlari, ulug’ sanalar va bayramlarga bag’ishlab sayr- tomoshalar (ekskursiya) tashkil qilish;
tatil paytlarida bir kunlik, tunab kelish va ko’p kunlik sayr- sayohatlar o’tkazish;
“Alpomish” va “Barchinoy” maxsus testlari talabidagi sayr- sayohatlarga tayyorgarlik va o’tkazish;
Xo’jalik va moliyaviy ishlar:
Sayohat jihozlarini saqlash va xarid qilish;
Maktab (ishlab chiqarish) hovlisi yoki atroflarida turizm texnikasiga doir yo’llar (marshrut) va to’siqlar trassasini yaratish;
Turizm burchagini (muzey) tashkil qtlish;
Tuman-shahar (viloyat va respublika) sport uyushmalarini hamda xayriya jamg’arma tashkilotlarining (bolalar xayriya jamg’ar- masi, “ekosan” xalqaro jamg’arma tashkiloti, mahalla va h.k.) sahovat va moddiy-moliyaviy yordamlaridan foydalanish.
JMJK va sport klubida daromad keltiruvchi tijorat ishlarini tashkil qilish.
“Sayohatchi; instruktor”, razryad va boshqa turlari bo’yicha ramzlar (emblema), nishonlar (znachok) tayyorlash;
ilg’or instruktor va faol sayohatchilarni moddiy va ma’naviy rag’batlantirish (nishon, guvohnomalar berish).
Ta’kidlash lozimki, instruktor va katta instruktorlarni tayyorlovchi markaziy turizm sektsiyalarining maxsus rejalari va o’quv dasturlari bo’ladi. Shular asosida jamoalardagi sayohatchilarni jalb qilish yo’li bilan ularni amalga osliiradi.

3.