Turizmda axborot texnologiyalari

3.1. Turizmda zamonaviy tashkiliy texnika vositalarining
ahamiyati
Tashkiliy texnika vositalarini qo‘llashdan asosiy maqsad 
quyidagilardan iborat bo‘lishi lozim:
• hujjatlami yaxlitligini ta’minlash;
• hujjatlami ishonchligini oshirish;
• iste’molchilami hujjatni ko‘rinishi, sifati va tezkorligi bilan 
to‘liq qondirish.
Korxonalarda tashkiliy texnika vositalari markazlashtirilgan, 
nomarkazlashtirilgan yoki aralash ko‘rinishda taqsimlanishi 
mumkin.
Hozirgi kunda tashkiliy texnika vositalariga quyidagicha ta’rif 
beriladi: 
Tashkiliy texnika vositalari 
deb idora xodimlarini 
ishlarini mexanizatsiyalovchi va avtomatlashtiruvchi vositalarga 
aytiladi.
Tashkiliy texnika vositalarini tanlashda quyidagi faktorlami 
inobatga olish zarur:
• hujjat aylanmasini hajmi;
• hujjat oqimlarini tezlik ko‘rsatkichlari;
• texnik aloqa kanallaridan olinadigan hujjatlar hajmi;
• texnik vositalarini qo‘llashni tashkillashtirish usullari;
• nusxalanadigan hujjatlar hajmi;
• texnik vositalarini texnologik va foydalanish ko‘rsatkichlari;
• texnik vositalarini ishlab chiquvchi firmalar;
• texnik vositalarini narxi;
• xarajat materiallarini narxi va ularni almashtirish chastotasi;
• foydalanish xarajatlari.
3.2.Tashkiliy texnika vositalari tasnifl
Tashkiliy texnik vositalarini tasniflash hozirgi kunda 
vazifaviy qo'llash bo‘yicha qabul qilingan:
• ma’lumotlami tashuvchilar;
• hujjatlami yaratish va tayyorlash vositalari;
71

---

• reprografiya va tezkor poligrafiya vositalari;
• hujjatlami qayta ishlash vositalari;
• hujj atlaxni saqlash, qidirish va uzatish vositalari;
• ofis mebellari va uskunalari.
Buni sxematik ravishda quyidagicha tasvirlash mumkin:
Har bir bandni birma-bir ко4 rib chiqamiz.
Ma’lumotlami tashuvchilarga quyidagilar kiradi:
• nurga ta’ sirchan bo‘lmagan qog‘ oz;
• reprografik jarayonlarga mo‘ljallangan tashuvchilar (masa­
lan, termoqog‘oz, diazoqog‘oz, fototasma, kalka, elektruchqun 
nusxalash uchun ko‘p qavatli qog‘oz va boshqalar);
• vizual ma’lumotlami mikrotashuvchilari;
• audio tashuvchilar;
• video tashuvchilar;
• kodlangan ma’lumotlar uchun magnit tashuvchilar;
• kodlangan ma’lumotlar uchun perfotashuvchilar.
Ma’lumot tashuvchilami ishlatish bevosita tashkiliy texnik
vositalami turiga bog‘liq.
72

---

Hujjatlami yaratish va tayyorlash vositalariga quyidagilar 
kiradi: