Turizmda axborot texnologiyalari

Yacheykali topologiya
Halqasimon topologiya - bu kompyuterlami aylana bo‘yicha
ulanishdan paydo bo‘ladi, masalan
Halqasimon topologiya
Yulduzsimon topologiya - bu tarmoqdagi kompyuterlami bitta
uskunaga yoki kompyuterga ulashda paydo bo‘ladi, masalan
153

---

Yulduzsimon topologiya
Daraxtsimon topologiya - bu yulduzsimon topologiyali bir
nechta tarmoqni birlashtirishdan paydo bo‘ladi, masalan
kanali orqali birlashtiriladi, masalan
1
,
1
, 
1
, 
1 , 1
Bu yerda tarmoq bo‘yicha jo‘natilgan ma’lumotlar tarmoqdagi
barcha kompyuterlar uchun taalluqli bo‘ladi.
Aralash topologiya har xil tipdagi topologiyalar birlashmasidan
paydo bo‘ladigan tarmoq.
Tarmoq topologiyaiarini taqqoslash
Ko‘rsatkich
Topologiya
Yulduz
Halqa
Shina
To‘rli
Kengaytirish
qiymati
oz
o‘rtacha
o‘rtacha
oz
154

---

Abonentlami
qo‘shish
yengil
o‘rtacha
o‘rtacha
o‘rtacha
Buzilishdan
himoyasi
oz
o‘rtacha
o'rtacha
o‘rtacha
Tarmoqning
uzunligi
istalgancha istalgancha cheklangan cheklangan
Abonentlami
qo'shish qiymati
oz
oz
yuqori
oz
Tarmoqning
yuqori darajada
yuklangandagi
holati
yaxshi
qoniqarli
yomon
juda yaxshi
Real rejimda
ishlash imkoni
juda
yaxshi
yaxshi
yomon
yaxshi
Tarmoqqa xizmat
ko‘rsatish
juda
yaxshi
o‘rtacha
o‘rtacha
o‘rtacha
5.5. Kompyuter tarmoqlari arxitekturasi
1980-yilda Institute o f Electrical and Electronics Engineers -
IEEE 802 - komitetni tashkil qilish va lokal tarmoqlami loyihalash
bo‘yicha standartlar ishlab chiqdi:
-
IEEE 802.1 - tarmoqni boshqarish bo‘yicha umumiy
standartlar;
-
IEEE 802.2 - mantiqiy ulashlami boshqarish bo‘yicha
umumiy standart (Logical Link Control - LLC) va muhitga kirishni
boshqarish (Media Access Control - MAC);
-
IEEE 802.3, 802.4, 802.5 - ma’lumotlami uzatish
kanallariga kirishni boshqaruvchi standartlar.
-
IEEE 802.6 - shahar tarmoqlari uchun yaratilgan standart
Ushbu standartlar keyinchalik ISO 8802 - lx xalqaro
standartlari uchun asos qilib olindi.
Hisoblash tizimi arxitekturasi (network architecture) -
hisoblash tizimining umumiy mantiqiy tuzilishi. U ma’lumotlarga
ishlov berish jarayonini ta’riflovchi va kompyuter topologiyasi
155

---

hamda dasturiy ta’minot tavsifnomalari va uning apparat vositalari
bilan o‘zaro ishlashini qamrab oladi.
Tarmoq arxitekturasida faqatgina qurilmalaming o'zaro
joylashuvi emas, balki adapterlar va kabellaming turlari ham
muhim hisoblanadi va unda kabel orqali ma’lumotlami qaysi
usulda uzatilishi aniqlanadi.
Shunday qilib. tarmoq arxitekturasi - bu standartlar,