Тупроқшунослик асослари

ТУПРОҚШУНОСЛИК АСОСЛАРИ
357 
сақлаш, янгилаш, таҳлил қилиш ва тасвирлашни таъминлайдиган аппарат-
дастурли автоматлашган комплексдир. 
 
Топшириқ: 
1. Географик ахборот тизимлари (ГАТ) нечанчи йилларда амалга жорий 
этилганлигини аниқланг? 
2. Географик ахборот тизимлари (ГАТ) қанақанги вазифаларни 
бажаради.
3. Бизда ва хорижда қанақанги дастурлардан фойдаланишади? 
 
АМАЛИЙ ВАЗИЯТНИ БОСҚИЧМА-БОСҚИЧ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ ВА 
XАЛ ЭТИШ БЎЙИЧА ТИНГЛОВЧИЛАРГА УСЛУБИЙ КЎРСАТМАЛАР 
Тингловчиларга йўриқнома
Иш босқичлари 
Маслаxатлар ва 
тавсияномалар 
Маслаxатлар ва тавсияномалар 
1-кейс ва унинг 
ахборот 
таъмино- 
ти билан 
танишиш 
Аввало кейс билан танишинг 
―
Замонавий ГАТ технологиялари асосида хариталар тузиш
‖ 
xақида тушунча ҳосил қилиш учун бор бўлган бутун 
ахборотни диққат билан ўқиб чиқиш лозим. 
Ўқиш пайтида вазиятни тахлил қилишга шошилманг. 
2-берилган 
вазият билан 
танишиш 
Маълумотларни яна бир маротаба диққат билан муҳим бўлган сатрларни 
белгиланг бир абзацдан иккинчи абзацга ўтишдан олдин уни икки уч 
маротаба ўқиб мзмунига кириб борамиз. Кейсдаги муҳим фикрларни 
қалам ѐрдамида остини чизиб қўйинг. Вазият тавсифида берилган асосий 
тушунча ва ибораларга диққатингизни жалб қилинг. 
3-мваммоли 
вазиятни 
тахлил 
қилинг 
Асосий мваммо ва кичик мваммоларга диққатингизни жалб қилинг. 
Асосий мваммо: ―
Замонавий ГАТ технологиялари асосида 
хариталар тузиш
‖. 
Қуйидаги саволларга жабов беришга харакат қилинг. 
1. ГАТ технология деганда нимани тушунасиз? 
2. ―Понорама‖, ―ARGIS " дастурлар деганда нимани тшунасиз? 
3. Тупроқларни муҳофаза қилиш учун қандай тадбирлар ўтказиш керак? 
Асосий мваммо нимага қаратилганлигини аниқланг. 
Мваммонинг асосий мазмунини ажратиб олинг. Мваммоли вазиятни 
тахлил қилиш - объектнинг xолатини аниқланг, асосий қирраларига 
эътибор қаратинг мваммоли вазиятнинг ҳамма томонларини тахлил 
қилинг. Ерларимиз эрозиядан асраш умуминсоният олдида турган улкан 
вазифалар билан боғлиқ эканлигини кўрсатиб беринг. 
4-мваммоли 
вазиятни 
ечиш усул ва 
воситаларини 
танлаш ҳамда 
асослаш 
Ушбу вазиятдан чиқиб кетиш харакатларни излаб топиш мақсадида 
қуйида тақдим этилган ―Мваммоли вазият‖ жадвалини тўлдиришга 
киришинг. 
Мваммони ечиш учун барча вазиятларни кўриб чиқинг, муқобил 
вазиятни яратинг. Мваммонинг ечимини аниқ вариантлардан танлаб 
олинг: мваммонинг аниқ ечимини топинг. Жадвални тўлдиринг. Кейс 
билан ишлаш натижаларини ѐзма шаклда илова этинг.