Tuproqlardagi Alyuminiy birikmalari

tuproqlardagi Alyuminiy birikmalari

Tuproqda III guruh elementlari
Tuproqdagi Al birikmalari
Litosferada, tuproq va o'simliklarda Al miqdori %
Asosiy qismi
Tuproqda Alyuminiy komplek birikmalari
Alyuminiysilikatlar
Alyuguminlar haqida ma'lumot

Tuproqda aluminiy birikmalari

Tuproqda Al har xil eruvchanlikka ega bo‗lgan birikmalar tarkibiga kirgan bo‗lib, gumid zona tuproqlarida xususan, chimli podzol va podzol tuproqlarda almashinuvchi tarzida boladi.

Al tuproqda oksid, gidrooksid va oddiy tuz, kompleks birikma, aluminiy kislotalari shaklida uchraydi. Uning ko’p tarqalgan birikmasi Al2O3, ya‘ni korund bo‗lib suvda va kislotalarda erimaydi, oq rangli, lekin tabiatda Cr, Mn, Fe, Ti lar ta‘sirida doimo boyalgan boladi.

Korundni boyalgan formalari sapfir, rubin, topaz bo’lib, qimmatbaho toshlar sanaladi.

Tuproqda gibbsit yoki gidroargillit nisbatan ko’p uchraydi, aktaedrik kristalli panjaraga ega. Tuproqda gibbsit bilan birga yoki mustaqil, bemit- -AlOH va diaspor- -AlOH uchraydi. Bu minerallar qadimiy tropik tuproqlar uchun xarakterli.

Allofanlar shaklida ham aluminiy tuproqda uchraydi. Allofanlar tarkibida Al2O3 24-42%, SiO2 21-40%, H2O 39-44% bo’ladi.

Allofanlar uchun Si:Al=1:1 nisbati xarakterli. Allofan atamasi Shtromaer va Gausmanlar tomonidan kiritilgan bo’lib, ular amfoterlik xususiyatiga ega. Ular fosfotlarni va boshqa anionlarni bog’laydi. Kation singdirish sig’imi 20-50, anion sig’imi 50-30 mg.ekv/100g. Aluminiy miqdori tuproq xususiyatlariga jiddiy ta‘sir ko’rsata oladi. Agar uning miqdori ko’p bo’lsa, tuproqning hajm massasi kamayadi, plastikligi, suv saqlash qobiliyatlari ortadi.

Allofanlar uchun Si:Al=1:1 nisbati xarakterli. Allofan atamasi Shtromaer va Gausmanlar tomonidan kiritilgan bo’lib, ular amfoterlik xususiyatiga ega. Ular fosfotlarni va boshqa anionlarni bog’laydi. Kation singdirish sig’imi 20-50, anion sig’imi 50-30 mg.ekv/100g. Aluminiy miqdori tuproq xususiyatlariga jiddiy ta‘sir ko’rsata oladi. Agar uning miqdori ko’p bo’lsa, tuproqning hajm massasi kamayadi, plastikligi, suv saqlash qobiliyatlari ortadi.