Tuproq eritmasi va tuproqdagi oksidlanish va qaytarilish jarayonlari

Oksidlanish-qaytarilish potensiali.

Tuproqning oksidlanish-qaytarilish holatini miqdor jihatdan ifodalashda oksidlanish-qaytarilish potensialidan foydalaniladi. Eritmada yuzaga keladigan oksidlovchi va qaytariluvchilarning o‘zaro nisbati oksidlanish-qaytarilish potensiali (OQP) ni xarakterlaydi. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari elektronlarni o‘zidan berish yoki uni qabul qilish bilan bog‘liq bo‘lganligi sababli

pH ni aniqlashdagi singari uni potensiometriya usulidan foydalanib hisobga olish mumkin. Ko‘pgina oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari vodorod ishtirokida bo‘lganligi sababli, Eh ko‘rsatkichi pH ga bog‘liq. pH ko‘rsatkichining bir ulushiga o‘zgarishi, Eh ning 57-69 mv ga o‘zgarishiga olib keladi. Tuproq yoki tuproq gorizontlaridagi oksidlanish-qaytarilish potensialining rn ko‘rsatkichiga ko‘ra o‘zgarishini taqqoslash uchun Klark tavsiya etgan pH₂ ning shartli ko‘rsatkichi (molekulyar vodorod bosimining manfiy logarifmasi) dan foydalaniladi va quyidagi formula bilan aniqlanadi:

r H₂ = Eh/30 + 2 rn Demak, tuproqning oksidlanish-qaytarilish holatini miqdor jihatdan xarakterlash uchun Eh (mv hisobida) va rH₂ ning shartli ko‘rsatkichidan foydalanish mumkin. Agar tuproqning oksidlanish-kaytarilish potensiali (Eh), 200 mv dan past yoki r H₂ ko‘rsatkichi 27 dan kam bo‘lsa, qaytarilish jarayonlarini rivojlanganligini, agar undan kup bulsa, oksidlanish jarayonlari yukori ekanligini ko‘rsatadi. Yaxshi aerasiyalanadigan tuproqlarda rH₂ 28 dan 39 gacha qaytarilish jarayonlari bo‘lganda, bu ko‘rsatkich 22-25 gacha kamayadi, gley (berch) tuproqlarda 20 dan past.