Túsinigi hám onıń mazmunı

Dinniń integracion hám dezintegracion funkciyası: individ, topar hám institutlardı bir tárepten birlestiredi, basqa tárepten olardı ajıratadı. Integraciya shaxslar, ayrım sociallıq toparlar, shólkemler, bir pútin jámiyettegi turaqlılıq hám shıdamlılıqtı saqlasa, dezintegraciya onı hálsizleniwge alıp keledi. Integracion funkciya málim bir mániste birden bir diniy isenim bar bolǵanda ámelge asırıladı. Dinniń óz iseniwshilerin birlestıriwshilik (integrativlik) wazıypası, yaǵnıy belgili adamlar toparın bir ideya, ideologiyaǵa biriktiriw, oǵan sıyınıwshı shaxs hám jámááti usı táliymat dógereginde saqlawǵa háreket qıladı. Mısalı YAhudiylikte bul dinge iseniwshilerdi bir millet bar ekenligin jeke quday – YAhvenıń eń súyikli bendeleri ekenligine isendirip olardı birlestiredi hám sonı sińdiredi. Eger shaxslardıń diniy sanası hám minez–qulqında bir-birine sáykes bolmaǵan ideyalar, sociallıq topar hám jámiyette bir-birine qarama-qarsı konfessiyalar payda bolsa, dinniń funkciyası dezintegracion boladı.
Joqarıdaǵılardan qısqasha juwmaq qılıp aytqanda, din insaniyat tariyxında birinshiden: ulıwma insaniy moral ólshemlerin ózine sińdirip alıp, olardı hámme ushın májbúriy minez–qulıq qaǵıydalarına aylandırǵan. Ekinshiden: adamlardıń awız birshilikte jasawına kómeklesken. Úshinshiden: adamlarda isenim sezimin bekkemlegen hámde ómir sınawları, mashqala hám qıyınshılıqlardı jeńip ótiwlerinde kúsh baǵıshlaǵan. Tórtinshiden: Ulıwma insanıy hám ruwxıy qádriyatların saqlap qalıw hámde áwladtan-áwladqa jetkeriwge járdem bergen hám usı jol menen mádeniyat rawajlanıwına úlken tásir kórsetgen.

1 ^{Qarańiz: I.A.Karimov. Yuksak manaviyat – yengilmas kush. Toshkent 2008-yil. 36-bet}

* ^{Alligoriya – Jasırın mánisli degendi ańlatadı.}

2 ^{С.Абаев, М.Якубов. Диний экстремизм ҳәм терроризмге қарсы гүрестиң мәнәўий-мәрипий тийкарлары. Нөкис «Қарақалпақстан» 2009 ж. 12б.}

3 ^{А.Муминов, Ҳ.Юлдашходжаев. Диншунослик.Тошкент 2004-йил. 16-бет.}

4 ^{A.K.Berdimuratova. Filosofiya (oqıw qollanba). No’kis «Qarqalpaqstan» 2010. 192-bet}

5 ^{Qarańiz: A.K.Berdimuratova. Filosofiya (oqıw qollanba). No’kis «Qarqalpaqstan» 2010. 4-bet.}