Тщртинчи ыисм

 

3-bob. Saqlanish qonunlari 

 

Tayanch tushuncha va iboralar: Fazo, vaqt, fazo va vaqtning xossalari, fazoning 

birjinsliligi,  vaqtning  izotropligi,  fazoning  izotropligi,  energiya,  energiyaning 

saqlanish  qonuni,  kinetic  energiya,  potensial  energiya,  Lagranj  funksiyasining 

energiya  nuqtai  nazaridan  ta’rifi,  umumlashgan  impuls,  impulsning  saqlanish 

qonuni,  inersiya  markazi,  harakat  miqdori,  harakat  miqdori  momenti,  harakat 

miqdori momentining saqlanish qonuni, virial teorema. 

 

Mazkur  bobda  fazo  va  vaqtning  bir  jinsliligi,  fazoning  izotropligidan  kelib 

chiquvchi uchta saqlanish qonuni va ularni kelib chiqish shartlari kelitirib o’tilgan. 

Bundan  tashqari  impulsning  saqlanish  qonunini  keltirib  chiqarishda  zarur 

bo’ladigan  impuls  momenti  va  unga  tenzorlar  nuqtai  nazaridan  yondashuvlar 

keltirib  o’tiladi.  Bob  mazkur  saqlanish  qonunlariga  doir  tipik  masalalar  vaa 

---

 

5 

ularning yechish usullari bilan boyitilgan. Lagranj formalizmi bo’yicha ta’riflangan 

uchta  saqlanish  qonunining  qo’llanilish  sohasi  va  tatbiqiy  jihatlari  nazarda  tutib 

o’tilgan. Mazkur bobda mavzular quyidagi ketma-ketlikda bayon etiladi:  

Harakat  integrallari.  Sistema  energiyasi,  impulsi  va  impuls  momenti 

saqlanish qonuni.  

Fazo    va  vaqt.  Fazo    va  vaqtning  simmetriya  xususiyatlari  va  saqlanish 

qonunlari.