Transrormatorlarning magnit oʼtkazgichlari va ularning turlari.
Magnit оʼtkazgich transformatorning muhim tarkibiy qismi boʼlib, u chulg‘amlar aro magnit bogʼlanishni kuchaytirishdan tashqari, chulg‘amlari va yordamchi qismlarini o‘malish hamda mahkamlash uchun konstruktiv asosdir. 0‘zgaruvchan tokda (f = 50 Hz) uyurma toklar tufayli hosil bo‘ladigan energiya isroflarini kamaytirish maqsadida transforsmatorlarning magnit o‘tkazgichlari 0,35 va 0,30 mm qalinliklardagi sovuq holatda jo‘valangan anizotropli (magnit xossalari yaxshilangan, masalan, 3404^-3406 markali) elektrotexnik po‘tlar plastinalari maxsus lak va oksid pardalari bilan qoplangan holda izolatsiya qilinib yig‘iladi.
Bir fazali Iransformatorlaming uch fazafi guruhi yoki guruhlangan transformator.
Bunday polatni qo‘llash magnit oʻlkazgichdagi induksiyani 1,6-^1,65 T gacha oshirishga (issiq holatda jo ‘valangan polatda esa magnit induksiyani 1,44- -1,45 T dan oshirib bolmas edi) imkon yaratib, transformatorning aktiv (magnit va elektr o ‘tkazuvchi) matcriallari massasini hamda energiya isroflarini keskin kamaytirishga imkon berdi. Magnit sistemaning chulg‘am joylashtirilgan qismini «sterjen», ularni ulab, berk magnit zanjir hosil qiladigan qismini «yarmo» deyiladi.
Uch fazali tok va kuchlanishlarni magnit oʻtkazgichi umumiy bo‘Igan bitta uch sterjenli uch fazali transformator vositasida o‘zgartiriladi. Agar uchta bir fazali transformatorni ko‘rsatilgandek joylashtirilsa, unda m agnit oʻtkazgichning o‘zaklarini konstruktiv jihatdan bitta umumumiy oʻzakka almashtirish mumkin.
Uch fazali sistemada sinusoidal magnit oqimlar oniy qiymatlarining yig‘indisi nolga teng bo‘lganligidan umumiy o ‘zakda magnit oqimi bolmaydi, shuning uchun bu o ‘zakka zarurat ham qolmaydi. Mazkur konstruksiyani soddalashtirish uchun uchta sterjenni bitta tekislikka joylashtirib, ustki va ostki yarmolar bilan ulansa, uch fazali uchta sterjenli yassi shaklli magnit o‘tkazgich hosil bo‘ladi . Barcha o ‘zak va yarm olarning bo‘ylama o’qlari bitta tekislikda joylashgan bolsa, transform ator magnit oʻtkazgichini yassi shaklin agar har xil tekisliklarda joylashgan bolsa – fazaviy shaklli deyiladi. 0‘zaklarning yarm olar bilan birikishiga ko‘ra magnit sistemalar sterjenli, zirh-sterjenli va zirhli turlarga bo‘linadi.
a — uchta bir xil bir fazali transformatorlarning Joylashtirilishi. Transformatoming fazoviy konstruksiyasi; d —fazoviy konstruksiyani o‘zgartirib hosil qilingan yassi shakidagi magnit o’tkazgichli uch fazali transformator.
Chulg‘amlar transformatorning muhim tarkibiy qismi bo’lib, ular elektr energiyani o‘zgartirish uchun zarur bo‘lgan magnit maydonni vujudga keltirishni hamda transformatorni amalda ishlatish uchun muhim bo‘lgan EYK lar hosil qilishni ta’minlaydi. Chulg‘amlarni tayyorlashdagi sarflanadigan materiallar narxi va ularni o‘rash uchun to’lanadigan ish haqi transformator narxining taxminan 50 foizini tashkil etadi. Transformatorning xizmat muddati uning og‘ir sharoitlarda ishiaydigan chuig‘amlarining xizmat muddati bilan aniqlanadi. 0ʼzakda joylashishiga ко‘ra chulg‘amlar konsentrik va almashinuvchi turlarga bo‘linadi. Almashinuvchi chulg‘amlarda YK va PK g‘altaklar oʼzak balandligi bo‘yicha navbatma-navbat oʻzaro Almashinuvchi chulg‘amlar asosan maxsus transformatorlar uchun qollaniladi.
Transformator (T M -250/6) ning fazaviy shaklli magnit oʻtkazgichi: I-sterjen, 2 va 6-izolatsiyalovchi qistirmalar; 3-Uch fazali platrstina; 4-yarmo; 5-prujina; 7 – shpilka; 8 – izolatsiyalovchi trubka; 9-siquvchi kamar; 10 — asos tayanch.
Do'stlaringiz bilan baham: |