Transportda ortish-tushirish ishlarini tashkil etish

2.4-rasm. Avtoyuklagichlar:
a) 4008; b) 4028.
4.Mexanik yuklagichlaning almashinish yuk ilib olish moslamalari.
Elektr va avtoyuklagichlar xar turli tez almashiniladigan yuk ilib olish moslamalari
bilan jixozlanishi mumkin. Bu moslamalar yuk ko‘tarish mexanizmi
aravachasining plitasiga vilkaning o‘rniga o‘rnatiladi.
2.5-rasmda donali, paketlangan yuklami va konteynerlarni ortib-tushurishda
ishlatiladigan ilib olish moslamalari ko‘rsatilgan. Bloksiz kran strelkasi (2.5-rasm,
a) og‘ir vaznli yuklarni va konteynerlarni ortishda va tushurishda ishlatiladi. U
gorizontal ikki kator shvellerlardan iborat bo‘lib uning ichida g‘altak (rolik)li
aravacha (1) ilgak (2) bilan, maxsus gidravlik silindr va sharnir richagli mexanizm
(3) yordamida xarakatlanadi. Kichik gabaritli elektr va avtoyuklagichlar uchun
yanada soddarok konstruksiyadagi bloksiz kran strelasi (2.5- rasm, b) ko‘llaniladi
va zaruriyatli paytlarda strela kanotini o‘zgartirish uchun uni ilgagini koida u va bu
tomonga surib, gorizontal to‘sin (balka)ni muayyan joylarida maxkamlab
ko‘yiladi. Paketlangan donali yuklarni yuklagich vilkasidan surib tushurish uchun
ko‘tarib tushiruvchi moslama (2.5-rasm, d) ko‘llaniladi. Bu moslamaning panjarasi
(1) gidravlik silindr ta’sirida normal vilka bo‘ylab suriladi va uni uchidan 50 mm
tashkariga chikadi.
Kalava (buxta) kilib o‘ralgan simlarni, kog‘oz mlonlarini, avtoshinalami
tagliksiz ortib-tushirishda kozik (shtir)li (2.5-rasm, d) ilib oluvchi moslamalar
ishlatiladi. Kozik (3) yuklagich aravachasining plitasiga maxkamlanadi. Taglikka
paketlab ko‘yilgan yuklarni olish, tashish va ko‘yish paytida kulab ketishidan
saklash uchun gidravlik kisish (2) moslamalari ko‘llaniladi. Bu moslamalarni
aloxida-aloxida va 2.5-rasm, da ko‘rsatilganidek kompleks ishlatilishi mumkin.
YOpik vagon va ombor ichida tortang sharoitda epchillik bilan ishlash
uchun 25 ° ga buriladigan vilkalardan foydalaniladi (2.5-rasm, e). Silindr
shaklidagi yuklar (rulon, kog‘oz, bochka, sim kalava)ni ortish-tushirish uchun
kiskich moslama (2.5-rasm, f) ishlatiladi. Tagliksiz taxlangan donali yuklami
(karton-karobkalami, yashik, toy va x.k) ortish-tushirish, tashish va taxlash uchun
esa yon kiskich moslamalar (2.5-rasm, j) ishlatiladi.
SHuningdek, 2.5-rasmda sochiluvchan, to‘kiluvchan va uzun bo‘yli xamda
o‘rmon yuklarni elektr va avtoyuklagichlarda ortib-tushirishda foydalaniladigan
botirib va ilib olish moslamalari ko‘rsatilgan. Sochiluvchan va to‘kiluvchan yuk-
lami ortish-tushirish uchun yuklagichlar gidravlik silindrli greyferlar (ikki jagii
kovsh) va kovshlar bilan jixozlanadi. 3,2 va 5,0 tonnali avtoyuklagichlar sig‘imi

---

57
0,57 m3 bo‘lgan, aylanish markazi pastda joylashgan, ikki tarafga xarakatlanuvchi
gidravlik silindrli kovsh bilan jixozlanadi (2.5-rasm, g), bu kovshni yuk bilan
to‘ldirish uchun, gorizontal xolatda pastga tushirilgan kovshni avtoyuklagich
tezlanish bilan yuk uyumi ichiga kiritadi va kovshni oldi qirrasini yukoriga ko‘tarib
(aylantirib) yuk uyumidan ajratib oladi.