Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy

VII. Sug‘urta tovonini to‘lash

52.  Sug‘urtalovchi  sug‘urta  qildiruvchining  (fuqarolik  javobgarligi  majburiy  sug‘urta

shartnomasi 

bo‘yicha 

sug‘urtalangan 

boshqa 

shaxsning) 

tashabbusi 

bilan 

yoki

sug‘urtalovchining  talabiga  binoan  zararni  bartaraf  qilish  va  (yoki)  kamaytirish  yuzasidan

kechiktirib  bo‘lmaydigan  choralar  ko‘rilishi  munosabati  bilan  yuzaga  kelgan  sug‘urta

qildiruvchining  (fuqarolik  javobgarligi  majburiy  sug‘urta  shartnomasi  bo‘yicha  sug‘urtalangan

boshqa  shaxsning)  barcha  bildirilgan  va  isbotlanadigan  xarajatlarini,  hatto  bu  choralar

muvaffaqiyatsiz bo‘lgan hollarda ham qoplaydi.

53.  Zararni  bartaraf  qilish  va  (yoki)  kamaytirish  bo‘yicha  xarajatlar  sug‘urta  tovoni

miqdoridan ortiq bo‘lishi mumkin emas.

54.  Sug‘urta  tovoni  sud  xarajatlarini,  shuningdek  jarimalar  va  boshqa  shu  kabi  to‘lovlarni

qoplamaydi.

9

4

10

1

---

55.  Sug‘urta  tovoni  yetkazilgan  zarar  miqdorida,  lekin  sug‘urta  pulidan  oshmagan

miqdorda  sug‘urtalovchi  tomonidan  bevosita  jabrlanuvchiga  (uning  merosxo‘riga  yoki  huquqiy

vorisiga) to‘lanadi.

56. Agar sug‘urta qildiruvchi (fuqarolik javobgarligi majburiy sug‘urta shartnomasi bo‘yicha

sug‘urtalangan  boshqa  shaxs)  jabrlanuvchiga  yetkazilgan  zararning  o‘rnini  sug‘urtalovchining

yozma  roziligi  bilan  o‘z  hisobidan  qoplasa,  sug‘urta  qildiruvchi  (fuqarolik  javobgarligi  majburiy

sug‘urta  shartnomasi  bo‘yicha  sug‘urtalangan  boshqa  shaxs)  yetkazilgan  zararning  o‘rnini

qoplash tartibida o‘zi amalga oshirgan to‘lovlarni tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etganidan keyin

sug‘urtalovchi  sug‘urta  qildiruvchiga  sug‘urta  to‘lovini  to‘laydi.  Sug‘urta  qildiruvchi  (fuqarolik

javobgarligi  majburiy  sug‘urta  shartnomasi  bo‘yicha  sug‘urtalangan  boshqa  shaxs)

jabrlanuvchiga  yetkazilgan  zararning  o‘rnini  o‘z  hisobidan  qisman  qoplasa  sug‘urtalovchi

sug‘urta  tovonining  tegishli  qismini  sug‘urta  qildiruvchiga  (fuqarolik  javobgarligi  majburiy

sug‘urta  shartnomasi  bo‘yicha  sug‘urtalangan  boshqa  shaxsga),  qolgan  qismini  esa  —

jabrlanuvchiga (uning merosxo‘riga yoki huquqiy vorisiga) to‘laydi.

Quyidagilar  yetkazilgan  zarar  o‘rnini  qoplash  tartibida  sug‘urta  qildiruvchi  to‘laganligini

tasdiqlovchi hujjatlar hisoblanadi:

sug‘urta  qildiruvchilar  —  yuridik  shaxslar  uchun  —  bankning  to‘lov  amalga  oshirilganligi

to‘g‘risidagi belgisi qo‘yilgan to‘lov topshiriqnomasi nusxasi;

sug‘urta  qildiruvchilar  —  jismoniy  shaxslar  uchun  —  jabrlanuvchining  (uning  merosxo‘ri

yoki huquqiy vorisining) sug‘urta tovonini olganligi to‘g‘risidagi tilxati.

57. Agar sug‘urta qildiruvchi (fuqarolik javobgarligi majburiy sug‘urta shartnomasi bo‘yicha

sug‘urtalangan boshqa shaxs) transport vositasidan foydalanish natijasida yetkazilgan zararning

o‘rnini  jabrlanuvchiga  (uning  merosxo‘riga  yoki  huquqiy  vorisiga)  sug‘urtalovchining  yozma

roziligisiz  har  qanday  usulda  qoplasa  yoki  qoplashni  va’da  qilsa,  sug‘urta  qildiruvchining

(fuqarolik  javobgarligi  majburiy  sug‘urta  shartnomasi  bo‘yicha  sug‘urtalangan  boshqa

shaxsning) bu harakatlari sug‘urtalovchi uchun majburiyatlarni keltirib chiqarmaydi.

58.  Jabrlanuvchi  (uning  merosxo‘ri)  hayoti  yoki  sog‘lig‘iga  yetkazilgan  zararning  o‘rnini

qoplash  hisobiga  boshqa  manbalardan  olgan  to‘lovlar  sug‘urtalovchining  sug‘urta  tovonini

to‘lash bo‘yicha majburiyatini kamaytirmaydi.

59.  Sug‘urta  qildiruvchi  (fuqarolik  javobgarligi  majburiy  sug‘urta  shartnomasi  bo‘yicha

sug‘urtalangan  boshqa  shaxs)  sug‘urta  hodisasi  sodir  bo‘lganda  zararni  bartaraf  qilish  va  (yoki)

kamaytirish  choralarini  ko‘rganligi  yoxud  jabrlanuvchiga  kechiktirib  bo‘lmaydigan  yordam

ko‘rsatganligi  sug‘urtalovchining  ushbu  Qoidalarga  muvofiq  o‘zi  uchun  belgilangan

majburiyatlarni bajarishni rad etishiga asos bo‘lolmaydi.

60.  Agar  majburiy  sug‘urta  obyekti  bir  vaqtning  o‘zida  ixtiyoriy  sug‘urta  bo‘yicha  ham

sug‘urtalangan  bo‘lsa,  ixtiyoriy  sug‘urta  bo‘yicha  sug‘urta  tovoni  majburiy  sug‘urta  bo‘yicha

sug‘urta tovonini to‘lash shartlaridan qat’i nazar to‘lanadi.

Majburiy  va  ixtiyoriy  sug‘urta  shartnomasi  bo‘yicha  mol-mulkka  yetkazilgan  zarar  uchun

sug‘urta  tovoni  to‘lash  yuzasidan  sug‘urtalovchilarning  majburiyatlari  paydo  bo‘lgan  taqdirda,

birinchi navbatda majburiy sug‘urta shartnomasi bo‘yicha sug‘urta tovoni to‘lanadi, mol-mulkka

yetkazilgan  zararning  to‘lanmagan  qismi  ixtiyoriy  sug‘urta  shartnomasi  bo‘yicha  qoplanadi.

Bunda  majburiy  va  ixtiyoriy  sug‘urta  bo‘yicha  to‘langan  sug‘urta  tovonining  umumiy  summasi

jabrlanuvchining mol-mulkiga yetkazilgan haqiqiy zarardan ortiq bo‘lishi mumkin emas.

61.  Agar  sug‘urta  hodisasi  sodir  bo‘lishi  natijasida  jabrlanuvchi  halok  bo‘lgan  yoki  uning

sog‘lig‘iga  zarar  yetkazilgan  bo‘lsa,  sug‘urta  tovoni  ushbu  Qoidalarning 

48

  va 

49-bandlari

talablari  inobatga  olinmagan  holda,  shunday  hodisa  uchun  to‘lovni  nazarda  tutuvchi  barcha

turdagi sug‘urta shartnomalariga muvofiq to‘lanadi.

62.  Agar  bitta  sug‘urta  hodisasi  natijasida  ikki  yoki  undan  ortiq  sug‘urta  qildiruvchining

(fuqarolik  javobgarligi  majburiy  sug‘urta  shartnomasi  bo‘yicha  sug‘urtalangan  boshqa

shaxslarning) fuqarolik javobgarligi yuzaga kelgan bo‘lsa, sug‘urtalovchilar jabrlanuvchiga (uning

merosxo‘riga  yoki  huquqiy  vorisiga)  har  bir  sug‘urta  qildiruvchining  (fuqarolik  javobgarligi

majburiy  sug‘urta  shartnomasi  bo‘yicha  sug‘urtalangan  boshqa  shaxsning)  aybi  darajasiga

---

muvofiq sug‘urta tovonini to‘laydi. Sug‘urta qildiruvchilardan har birining aybi darajasini aniqlash

mumkin bo‘lmaganda javobgarlik ular o‘rtasida teng taqsimlanadi.

63.  Agar  sug‘urta  hodisasi  sodir  bo‘lganda  sug‘urta  tovoni  to‘lovlari  bir  nechta

jabrlanuvchiga  (ularning  merosxo‘rlariga  yoki  huquqiy  vorislariga)  to‘lanishi  kerak  bo‘lsa  va

ularning  sug‘urtalovchiga  bildirilgan  talablari  summasi  sug‘urta  tovoni  miqdoridan  ortiq  bo‘lsa,

sug‘urta  tovoni  har  bir  jabrlanuvchining  barcha  jabrlanuvchilar  (ularning  merosxo‘rlari  yoki

huquqiy vorislari) talablarining umumiy summasidagi ulushiga mutanosib ravishda to‘lanadi.

64.  O‘rni  qoplanishi  lozim  bo‘lgan  zararning  miqdori  to‘liq  aniqlanguniga  qadar

sug‘urtalovchi  jabrlanuvchining  (uning  merosxo‘ri  yoki  huquqiy  vorisining)  arizasiga  ko‘ra

sug‘urta  to‘lovining  mazkur  zararning  amalda  aniqlangan  qismiga  muvofiq  bo‘lgan  qismini

to‘lashga haqli.

65.  Jabrlanuvchi  (uning  merosxo‘ri  yoki  huquqiy  vorisi)  bilan  kelishuvga  ko‘ra  va  majburiy

sug‘urta  shartnomasida  nazarda  tutilgan  shartlar  asosida  sug‘urtalovchi  shikastlangan  mol-

mulkning  sug‘urta  tovoni  hisobidan  ta’mirlanishini  va  (yoki)  uning  qoldiqlari  utilizatsiya

qilinishini tashkil qilishga va haqini to‘lashga haqli.

66. Sug‘urta tovonini to‘lash sug‘urtalovchining sug‘urta tovonini to‘lash to‘g‘risidagi qarori

qabul qilingan kundan e’tiboran besh ish kuni mobaynida amalga oshiriladi.

67.  Sug‘urtalovchining  sug‘urta  tovonini  to‘lashni  rad  etish  to‘g‘risidagi  yoki  uni  to‘lash

haqidagi  qarori  sug‘urta  qildiruvchiga  u  sug‘urta  tovoni  to‘lash  to‘g‘risida  yozma  murojaat

etganidan  keyin  o‘n  besh  kundan  kechiktirmay  xabar  qilinishi  kerak  va  tovon  to‘lash  rad

etilganda, qarorda rad etishning asoslantirilgan sabablari ko‘rsatilishi lozim.

68.  Agar  sug‘urta  tovonini  to‘lash  ushbu  Qoidalarda  belgilangan  muddatda  amalga

oshirilmagan  bo‘lsa,  sug‘urtalovchi  jabrlanuvchiga  (uning  merosxo‘riga  yoki  huquqiy  vorisiga)

sug‘urta tovoniga qo‘shimcha ravishda, sug‘urta tovonini to‘lash to‘g‘risida qaror qabul qilingan

kundagi bank foizining hisob stavkasidan kelib chiqqan holda penya to‘laydi.

69.  Agar  majburiy  sug‘urta  shartnomasi  amalda  bo‘lgan  davrda  sug‘urtalovchi

jabrlanuvchiga  (uning  merosxo‘riga  yoki  huquqiy  vorisiga)  sug‘urta  tovoni  to‘lasa,  u  holda

sug‘urta  qildiruvchi  sug‘urtalovchidan  sug‘urta  tovoni  to‘langanligi  to‘g‘risidagi  xabarnoma

olingan kundan e’tiboran ikki hafta muddatda to‘langan sug‘urta tovoni summasiga va majburiy

sug‘urta  shartnomasi  amal  qilishining  qolgan  muddatiga  mutanosib  ravishda  qo‘shimcha

sug‘urta  mukofotini  to‘laydi.  To‘lanadigan  qo‘shimcha  sug‘urta  mukofoti  hisob-kitobi  ushbu

Qoidalarga 

5-ilovada

 nazarda tutilgan tartibda amalga oshiriladi.

70. Sug‘urtalovchi majburiy sug‘urta shartnomasining amal qilishi davrida vujudga kelgan

zararlarning  o‘rnini,  agar  jabrlanuvchi  (uning  merosxo‘ri  yoki  huquqiy  vorisi)  zararlarni  keltirib

chiqargan sug‘urta hodisasi haqida zararlarning o‘rnini majburiy sug‘urta shartnomasining amal

qilish  muddati  tugaganidan  keyin  uch  yil  ichida  undirish  to‘g‘risida  da’vo  arizasi  bergan  bo‘lsa,

qoplaydi.

71.  Jabrlanuvchining  hayoti,  sog‘lig‘i  va  (yoki)  mol-mulkiga  yetkazilgan  zararning  o‘rnini

qoplash hisobiga To‘lovlarni kafolatlash jamg‘armasidan kompensatsiya to‘lovi majburiy sug‘urta

shartnomasi  bo‘yicha  sug‘urta  to‘lovi  quyidagilar  oqibatida  to‘lanishi  mumkin  bo‘lmagan

hollarda amalga oshiriladi:

sug‘urtalovchiga nisbatan bankrotlik tartib-taomili qo‘llanilganligi;

jabrlanuvchiga yetkazilgan zarar uchun javobgar shaxsning noma’lumligi;