“transport tizimlari va inshoatlari” kafedrasi “Qurilish materiallari va buyumlari”

Teplotexnik va fizik-mexanik xossalari
.
Issiqlik o‘tkazuvchanlik: 
λ=a·s·r
sh
a
-harorat o‘tkazuvchanlik, 
s
-issiqlik hajmi,
r
sh
-zichlik.
Issiq izolyatsiyalovchi materiallar zichligiga qarab markaga bo‘linadi:
1. O‘rta yengil (OL): 15, 25, 35, 50, 75, 100;
2. Yengil (L): 125, 150, 175, 200,250, 300, 350;
3. Og‘ir (T): 400, 450, 500, 600.
Issiqlik o‘tkazuvchanligiga qarab 3 ga bo‘linadi:
A-kam issiq o‘tkazuvchan-0,058 Vt/(m°S) gacha;
B-o‘rtacha issiq o‘tkazuvchan-0,058-0,116 Vt/(m°S);
V-ko‘p issiq o‘tkazuvchan-0,18 Vt/(m°S) gacha.

---

Material nam bo‘lsa keskin oshib ketadi, chunki suv=0,58 Vt/(m°S), ya’ni 
havodan 25 marta katta.
Material g‘ovakligida suv muzlasa suv yana ham oshib ketadi, muz=2,32 
Vt/(m°S) ya’ni suvga qaraganda 4 marta katta. Issiqdan muxofaza qiladigan 
materiallarni siqilishiga bo‘lgan mustahkamligi nisbatan kichik 0,2-2,5 MPa. 
Tolasimonlari asosan (plita, skorlupa, segment) egilishga mustahkamligi yuqori 
bo‘lishi kerak. Suv shimuvchanlik faqat
 λ
ni emas R ga ham ta’sir etadi.
Kimyoviy va bioligik bardoshlik
Materiallar g‘ovak bo‘lganligi uchun unga suv, gaz, bug‘lar bemalol kira 
oladi. Bardoshliligini oshirish uchun material himoya qatlami bilan qoplanadi.
Organik materiallar (yelim, qraxmal) xashoratlarga, chidamli bo‘lishi kerak.
Sovuqqa chidamlilik.
Binoning tashqi tomonida ishlatiladigan materiallarda bu narsani hisobga 
olinishi kerak.
Gaz va bug‘ o‘tkazuvchanlik. Himoya vositasi sifatida ishlatiladigan 
buyumlarda hisobga olinadi.
Yonuvchanlik
-ma’lum vaqt yuqori teperaturada, olovga bardosh berishidir.
Keramik tola-1100-1300°S gacha
Trepel g‘isht-90°S
G‘ovak beton, penoshisha-400°S
Oganika misi-60-100°S gacha.